Birden çok erkekle fuhuş yapan bir kadının doğan çocuğunu bunlardan birine ait ilan etmesi üzerine kadın ile erkek arasında yapılan anlaşmaya müşterek denirdi. Babası ölen büyük oğlun üvey annesi ile evlenmesi için kıyılan nikâha makd denirdi.[33] Açıktan fuhuş yaptığını belirtmek için evinin kapısına bayrak asan bir kadın, ilişkiye girdiği erkeklerden birinden hâmile kaldığında hangi erkekten hâmile kaldığını söylemesi üzerine bebek erkekse baba tarafından alınırken kızsa genelde öldürülürdü. Bu arada yapılan nikâha biğâ denirdi. Başlık vermemek için kızların karşılıklı değiştirilmesiyle yapılan nikâha şığar denirdi. Arapların evliliğinde baba izni şarttı.[34] Araplarda evlilik iki tanık ve halka açık törenle gerçekleşirdi. Yahûdîler ve Câhiliye Arapları evlenirken mehir[35] verir, sütkardeşle evlenmezdi.[36] Boşanma halinde oluşacak nafaka[37] ve iddet[38] Araplar tarafından uygulanırdı. İslâmî Dönem’de aynı anda iki kız kardeşle evlilik ve Yahûdîlerde de yasaklanmış olan üvey anne ile evlilik uygulamaları yasaklanmıştır.[39] Vicdân elçisi Muhammed şiğar nikâhını yasakladı. Araplarda boşanma üç talak[40] beyanıyla oluşurdu. Kimi güçlü kadınlar nikâh sırasında kendilerine de boşanma hakkı isterlerdi, bu istek ve hakka ulaşmak isteyen kadın nikâh kıydığı erkeğe para verirdi, bu uygulamaya da hul denirdi. Ayrıca üç talakla boşanmış bir kadının başka biriyle evlenmesini engellemek için parayla bir koca bulunur, bunlar kâğıt üstünde karı koca olurlar ve ardından koca karısını boşardı, buna hulle denirdi. Hulle nikâhında erkek kadına hiç dokunmazdı. Yahûdîlik ve Hristiyanlıkta iddet üç ay, Araplarda bir yıldı. Vicdân elçisi Muhammed, kocası ölen kadının iddetini 4 ay 10 gün yaptı.[41] Kur’ân’da reglden kesilmiş kadınlar ile hastalık gibi bir sebeple regl olmayan kadının iddeti 3 ay olarak belirlendi ve hâmile kadının iddeti doğum süreci kabul edildi.[42]

Sümerlerin kadını tarlaya benzetmesi Kur’ân’da da sürdürülür.[43] Kız çocuklarının doğması nedeniyle yüzlerin kararması kınanır.[44] Araplarda kadın doğum yapıncaya kadar âileden sayılmazdı. Bu bakış İslâmî Dönem’de özgür kimseden çocuk doğuran câriyenin özgürleşmesi biçiminde sürmüştür. Câhiliye Araplarında kadınların başını örtmesi ve çadırlarda haremlik-selamlık bölmeleri vardı. Araplarda evlatlık asıl evlat sayılır, evlatlığın boşadığı kadınla evlenilmez ve babalığın mirası evlatlığa kalırdı. İslâmî Dönem’de evlatlığın boşadığı kadınla evlilik serbest oldu ve evlatlıklar asıl ebeveynleriyle anıldı.[45] Böylece birini kendi soyuna katma kaldırıldı. Ancak Muâviye, Ziyad bin Ebih’i soyundan biri ilan ederek bu kuralı çiğnedi.

Verdiğim örneklerden yola çıktığımızda Câhiliye hukûku ile İslâm hukûku arasındaki ilişkiyi net biçimde görürüz. İslâm hukûku denilen fıkıh hükümlerinin arkasında bu gerçeklik yatar. Kur’ân’daki şeriat, Yahûdîlik ve Câhiliye Devri’nin pek çok uygulamasının kimi zaman değiştirilmeden kimi vakit de toplumun kabul edebileceği yumuşaklıkta değiştirilerek sürdürülmesinden başka bir şey değildir. Bu sebeple Kur’ân’daki şeriat hükümleri Müslümanları değil Arap örfünü yaşamak isteyenleri bağlar, hatta şimdiki Arapları bile bağlamaz; ancak Kur’ân’ın barış, özgürlük, adâlet, paylaşım, dayanışma ve direniş gibi değerleri tüm insanları bağlar.[46]

Tâciz, tecâvüz ve aldatma Sümerler, Hammurabi yasaları ve Yahûdîlerde yasaktı. Câhiliye Arapları özgür kimselerin tâciz, tecâvüz ve aldatmasını ayıplamakla birlikte hem tâciz ve tecâvüz eder hem aldatır hem de bir ceza belirlemezlerdi. Hristiyanlar gözle tâciz, tecâvüz ve aldatmanın olduğunu kabul ederdi.[53] Yahûdîler tâciz, tecâvüz ve aldatmaya taşlayarak öldürme cezası uygulardı.[54] Vicdân elçisi Muhammed tâciz, tecâvüz ve aldatma konusunda hemen cezalandırma yönüne gitmeyi değil Yahûdîlerin uyguladığı karşılıklı lanetleşmeyi[55] daha öncelikli bir davranış olarak kabul ediyordu.[56] Câhiliye Arapları, hırsızlık yapanın elini keserdi. Hatta daha önceden eli kesilmiş olup da sonradan yine hırsızlık yapanı taşlayarak öldürürlerdi. Bu hırsızlar içinde Kâbe’nin örtüsünü çalıp satan da vardı. Arapların bu âdeti Kur’ân’da içerik olarak farklı anlam taşısa da lafzen devam etti.[57] Bu bağlamda İslâm........

© Adil Medya