Türkiye'de konut satışları 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 17,5 azalarak 1 milyon 225 bin 926 olarak gerçekleşti.

Konut satışlarında İstanbul 198 bin 739 konut satışı ve yüzde 16,2 ile en yüksek paya sahip oldu.

Satış sayılarına göre İstanbul'u 114 bin 432 konut satışı ve yüzde 9,3 pay ile Ankara, 65 bin 465 konut satışı ve yüzde 5,3 pay ile İzmir izledi.

Türkiye'de 2013 yılından 2023 yılı sonuna kadar konut satışı miktarı Şekil 1'de verildi.

Tapu harçları taşınmazın belediyelerde belirlenmiş olan emlak vergisi beyan değerinden düşük olmamak üzere vatandaşların kendi beyanları üzerinden 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun Tapu ve Kadastro İşlemlerinden Alınacak Harçlar başlıklı 4 sayılı tarifesine göre alınıyor.

1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu gereğince belediyeler tarafından mücavir sınırları içerisinde bulunan taşınmazlar üzerinden alınan emlak vergisine esas değerler, her yıl belirlenen yeniden değerleme oranları üzerinden güncelleniyor.

Bu değerler hiçbir zaman belediyelerin oy kaygısı nedeniyle taşınmazın gerçek değerini yansıtmıyor.

Örneğin taşınmazın gerçek piyasa değeri 10 milyon iken emlak vergi beyan değeri 500 bin gibi rakamlar olabilmektedir.

Tapu harçların yüksek olmasından dolayı vatandaşın alım ve satımlarda piyasa fiyatı yerine emlak beyan değeri kullanmayı tercih ettikleri görülüyor.

Tapu harçları tapudaki satış bedelinin emlak vergisine esas beyan değerinden düşük olmama şartı ile vatandaşın kendi beyanına göre yapılmakta, harçlarda vatandaşın beyanındaki değer üzerinden alınıyor.

Bu uygulama sonucu gerçek değeri 10 milyon TL olan bir taşınmaz tapudaki devir işleminde 600 bin TL gibi gerçek değerinin çok çok altında bir bedel gösteriliyor, tapu harcı da bu beyan edilen düşük değer üzerinden alınıyor.

Bunun temel nedeni harç oranlarının yüksek olmasından kaynaklanan fazla harç ödememe eğilimidir.

Kredi kullanmak suretiyle konut alımlarında öncelikle banka krediye konu taşınmazın gerçek değerinin tespiti için değerlemesini yaptırmak suretiyle bu değer üzerinden kredi talebini karşılıyor.

Bu şekilde yapılan kredili devir işlemlerinde tapu harcına esas beyan değeri kredi tutarının altında olması durumunda vergi dairesince taraflara işlem sonrasında eksik beyandan ötürü cezai işlem uygulandığı genel olarak bilindiğinden dolayı bu tür işlemlerde emlak vergisine esas beyan değeri yerine kullanılan kredi tutarı devir bedeli olarak gösteriliyor.

Böylelikle kısmen de olsa harç kayıplarının önüne geçiliyor.

Avrupa'da birçok ülkede gayrimenkul satışları bizdeki gibi bir gün değil, daha uzun sürmekte olup, her satış öncesinde gayrimenkulün değer tespiti eksperlerce yani gayrimenkul değerleme uzmanlarınca yapılıyor.

Yıllara sari........

© Independent Türkçe