Η αρχή της ηθικής ελευθερίας του ανθρώπου προϋποθέτει ότι υπάρχει ελεύθερη βούληση ή τουλάχιστον ορισμένη ελευθερία του αποφασίζειν και πράττειν. Εάν αρνηθούμε την ύπαρξη της ελευθερίας ταύτης, τότε το όλον θεώρημα της ευθύνης του ανθρώπου για τις πράξεις του θα στερηθεί βάσης και συνεπώς ολόκληρον το οικοδόμημα του Δικαίου και της Ηθικής θα καταρρεύσει. Εκ τούτου καθίσταται δήλον ότι το αξίωμα περί υπάρξεως ελευθερίας της βουλήσεως, έστω και περιορισμένης, αποτελεί μίαν εκ των στερεών βάσεων ένα εκ των ακρογωνιαίων λίθων παντός συστήματος δικαίου, πάσης κοινωνικής οργανώσεως.

Πάντως το αξίωμα τούτο δεν αποτελεί τεχνητόν ή αυθαίρετον πλάσμα ή επινόημα (tictio), αλλά συνάγεται εκ της μακραίωνος εμπειρίας του ανθρώπου, η οποία επιβεβαιούται εκ των ερευνών της επιστήμης και της φιλοσοφίας.

Πράγματι, χωρίς να εισέλθουμε στη συζήτηση του προβλήματος της ελευθερίας βουλήσεως και της αιτιοκρατίας (determinismes), μπορούμε να δεχθούμε, στηριζόμενοι στα διδάγματα της ιστορίας και της εμπειρίας της ζωής, ότι η βούληση, νοουμένη «ως ικανότης του αποφασίζειν την εκτέλεση λογικών πράξεων», ευρίσκεται σε κάθε άνθρωπον ενήλικον και υγιά και αποτελεί ένα εκ των σημείων δια των οποίων διακρίνεται από το ζώον.

Επί πλέον, κατά τους νεώτερους ψυχολόγους και κοινωνιολόγους (πρβλ. Gu villier), υπάρχει εντός ημών ζώνη ελευθέρας πρωτοβουλίας, δημιουργική δύναμη, θεμελιώδης δημιουργική αυθορμησία (spontaveite creat rice fontamentabe), που αποτελεί την βαθύτερη αιτία της οικονομικής και κοινωνικής προόδου, και τον πρωταρχικό παράγοντα της γενέσεως του ηθικού και τεχνητού πολιτισμού. Εκπληκτικά το διατυπώνει ο Guvillier, στη σελίδα 116 επ. του βιβλίου του Uva la sosiologie trangaise: «υπάρχει, εκθέτει, διπλή ζώνη εκ των κάτω και των άνω, η οποία διαφεύγει τον κοινωνικό έλεγχο. Εκ των κάτω: είναι η ζώνη του μη εισέτι κοινωνικοποιηθέντος ατόμου (π.χ. του παιδός), ως και του αποβαλόντος την κοινωνικότητα ατόμου, (π.χ. του παράφρονος). Εκ των άνω: είναι η ζώνη, της αληθούς προσωπικότητος, του πνευματικού ανθρώπου, ο οποίος έχων συνείδηση όλων των νομοτελειών, όλων των αιτιοκρατικώς δρόντων περιορισμών που τον βαρύνουν, είναι ικανός να τους υπερνικήσει και να κατακτήσει έτσι ωρισμένη ελευθερία δράσεως».

Οι νεώτεροι υπαρξιστές φιλόσοφοι ομιλούν περί «της υπαρξιακής εκλογής», που τίθεται ενώπιον παντός ανθρώπου, και βεβαιώνουν ότι «το πρόσωπον δεν είναι τίποτε άλλο παρά η Ελευθερία του» και ότι η Ελευθερία αυτή δεν είναι ειμή «η ψυχή της ψυχής μας» (Gabriel Marsel).

Στο θετικό δίκαιο, το αξίωμα της Ελευθερίας ταύτης, η αντίληψη περί υπάρξεως ζώνης ελευθέρας πρωτοβουλίας, ωδήγησεν ακριβώς στην αναγνώριση υπέρ των ατόμων πολυάριθμων ευχερειών και ιδιωτικών δικαιωμάτων, που αποτελούν εξουσίες της βουλήσεως διασφαλιζόμενες υπό του νόμου.

Με τις παρατηρήσεις αυτές περατώνω την βραχύτατη αυτή επισκόπηση για το αξίωμα της Ελευθερίας του ανθρώπου, τόσο σημαντικού για την οικοδόμηση του Δικαίου και της Ηθικής.

ακολουθήστε το aixmi-news.gr στο Facebook για να μαθαίνετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

QOSHE - Το αξίωμα της ελευθερίας του ανθρώπου - Χρήστος Παπαδημητρίου
menu_open
Columnists Actual . Favourites . Archive
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close
Aa Aa Aa
- A +

Το αξίωμα της ελευθερίας του ανθρώπου

6 0
21.01.2024

Η αρχή της ηθικής ελευθερίας του ανθρώπου προϋποθέτει ότι υπάρχει ελεύθερη βούληση ή τουλάχιστον ορισμένη ελευθερία του αποφασίζειν και πράττειν. Εάν αρνηθούμε την ύπαρξη της ελευθερίας ταύτης, τότε το όλον θεώρημα της ευθύνης του ανθρώπου για τις πράξεις του θα στερηθεί βάσης και συνεπώς ολόκληρον το οικοδόμημα του Δικαίου και της Ηθικής θα καταρρεύσει. Εκ τούτου καθίσταται δήλον ότι το αξίωμα περί υπάρξεως ελευθερίας της βουλήσεως, έστω και περιορισμένης, αποτελεί μίαν εκ των στερεών βάσεων ένα εκ των ακρογωνιαίων λίθων παντός συστήματος δικαίου, πάσης κοινωνικής οργανώσεως.

Πάντως το αξίωμα τούτο δεν αποτελεί τεχνητόν ή αυθαίρετον πλάσμα ή επινόημα (tictio), αλλά συνάγεται εκ της μακραίωνος εμπειρίας του ανθρώπου, η οποία........

© ΑΙΧΜΗ


Get it on Google Play