“Ο κόσμος χρειάζεται την κωμωδία, και δεν τη βρίσκει”, είπε ο διάσημος κωμικός Τζέρι Σάινφελντ σε πρόσφατη συνέντευξή του podcast του περιοδικού New Yorker. “Κάποτε ερχόσουν από τη δουλειά το βράδυ στο σπίτι και ήξερες ότι θα έχεις κάτι αστείο να δεις στην τηλεόραση. Το “Cheers”, το “MASH”, τέτοιες σειρές. Πού είναι τέτοιες σειρές τώρα; Φταίει η άκρα αριστερά και οι ανοησίες της πολιτικής ορθότητας που άνθρωποι ανησυχούν υπερβολικά μήπως και προσβάλλουν άλλους ανθρώπους”. Αυτά είπε.

Πρώτα απ’ όλα, για το πλαίσιο της ιστορίας και για να καταλάβουμε ποιος μιλάει: ο Τζέρι Σάινφελντ είναι ένας πολυεκατομμυριούχος κωμικός που τη δεκαετία του 1990 έφτιαξε μαζί με έναν άλλο τύπο μια τηλεοπτική σειρά με το όνομα “Seinfeld”, η οποία έπαιξε για δέκα σεζόν στην αμερικανική τηλεόραση και ήταν η δημοφιλέστερη σειρά για την εποχή της. Ήταν εξαιρετικά αστεία και εξακολουθεί να κρατιέται μια χαρά και στη δική μας εποχή (την παίζει το Netflix, αν ενδιαφέρεστε). Σήμερα, επίσης, ο Σάινφελντ, που έκτοτε ζει μια ζωή ανεμελιάς και τρυφηλότητας, ασχολούμενος επαγγελματικά μόνο σποραδικά και μόνο με πρότζεκτ που του αρέσουν (αυτή την εποχή διαφημίζει μια ταινία που έφτιαξε με αντικείμενο τη δημιουργία μιας μάρκας δημητριακών που του αρέσει), είναι εβδομήντα χρονών.

Ένα άλλο προφανές σχόλιο που μπορεί να κάνει κανείς για όσα είπε ο διάσημος κωμικός, είναι το ότι κάνει λάθος. Φυσικά και υπάρχουν πάρα πολλές και πολύ καλές κωμικές τηλεοπτικές σειρές και σήμερα. Μόνο τη δεκαετία του ’20, μεταξύ πολλών, πολλών άλλων, έχουμε δει το Ted Lasso, το Only Murders in the Building, το What We Do In The Shadows, το Derry Girls, το Schitt’s Creek και, βεβαίως, τη σειρά που έφτιαξε ο έτερος δημιουργός του “Seinfeld”, ο επίσης πολυεκατομμυριούχος κωμικός Λάρι Ντέιβιντ, που λεγόταν “Curb your Enthusiasm” και έπαιξε για δώδεκα σεζόν (πριν από λίγες εβδομάδες έπαιξε το τελευταίο επεισόδιο). Πολλές από αυτές τις σειρές αγγίζουν θέματα της εποχής και τα σενάριά τους είναι ευαίσθητα στο τρέχον κοινωνικοπολιτικό κλίμα, αλλά άλλες είναι εντελώς βέβηλες, ανορθόδοξες, υπόγειες ή ακραίες. Δοκιμάστε το κατάμαυρο “It’s Always Sunny in Philadelphia”, που παίζεται με επιτυχία για 16 ολόκληρες σεζόν, για παράδειγμα, ή το Curb Your Enthusiasm που είπαμε. Ταυτόχρονα υπάρχει και το άλλο θέμα: ο κόσμος σήμερα βρίσκει κωμικό περιεχόμενο και σε μέρη που δεν υπήρχαν το 1990, όπως το YouTube ή το TikTok. Και μάλιστα το καταναλώνει σε πολλές, πολύ διαφορετικές και πιο ευφάνταστες μορφές από ό,τι ίσχυε τότε, που υπήρχε εκείνη η μονοκαλλιέργεια των ημίωρων επεισοδίων με γέλια-κονσέρβα. Αν κάποιος νομίζει ότι ο κόσμος σήμερα πολιτισμικά είναι φτωχότερος από ό,τι παλιά, μάλλον δεν παρακολουθεί πάρα πολύ καλά το τι γίνεται.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχει η εντύπωση σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι του πληθυσμού ότι κάτι συμβαίνει, ότι η εποχή του “woke” φέρνει περιορισμούς και εμπόδια κάνοντας τον πολιτισμό μας χειρότερο και λιγότερο αστείο από ό,τι ήταν πριν. Είναι μια πολύ περίεργη άποψη. Πρώτα απ’ όλα, ο ίδιος ο εχθρός είναι θολός: τι είναι “woke”; Η εφημερίδα που κρατάτε έφτιαξε ολόκληρο ειδικό τεύχος την περασμένη Κυριακή για να διερευνήσει το φαινόμενο. Αν το ξεφυλλίσατε, θα διαπιστώσατε ότι στην πραγματικότητα ορισμός δεν υπάρχει. Ότι πρόκειται για έναν όρο-ομπρέλα που κατά κανόνα περιλαμβάνει κάθε δικαιωματικό κίνημα της εποχής, τον οποίο κατά κανόνα χρησιμοποιούν με αρνητική χροιά όσοι θεωρούν αυτά τα κινήματα (και αυτά τα δικαιώματα) ασήμαντα. Τη καλύτερη αποδόμηση του όρου και του δήθεν κινδύνου που παρουσιάζει για τις σημερινές κοινωνίες την άκουσα στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών πριν από λίγες εβδομάδες από τον Ρόμπερτ Κέιγκαν του Brookings, ο οποίος σε συνέντευξή του στο διευθυντή αυτής της εφημερίδας εξηγούσε ότι “στην Αμερική υπήρχε πάντα η woke κουλτούρα, η κουλτούρα της αφύπνισης. Δεν είναι νέο φαινόμενο”. Πάντα υπήρχαν τέτοια κινήματα και πάντα το πρόβλημα στις κοινωνίες δεν ήταν αυτά τα κινήματα, αλλά η αντίδραση σε αυτά. “Μπορεί αυτό να παρατραβήξει;”, ρωτάει τον εαυτό του ο Κέιγκαν, και απαντά: “Ναι. Μπορεί να μετατραπεί σε γλωσσικό έλεγχο; Είναι η κουλτούρα της ακύρωσης (cancel culture) γελοία; Ναι. Αλλά νομίζω ότι αυτά τα πράγματα είναι και αυτοδιορθούμενα». Πάντα ήταν. Είναι ακόμα πιο περίεργο το ότι σήμερα νομίζουν ότι θυματοποιούνται ή χάνουν κάτι προνομιούχοι άνθρωποι οι οποίοι ζούσαν τη δεκαετία του ’60 και είχαν εμπειρία από πρώτο χέρι από κινήματα και δικαιωματιστές και υπερβολές. Αλλά βέβαια, τότε ήταν νέοι, λιγότερο προνομιούχοι και φτωχότεροι. Μπορεί και να συμμετείχαν σε εκείνα τα κινήματα, οπότε να τα θεωρούν δικά τους. Το ότι δεν αναγνωρίζουν τις ομοιότητες με το σήμερα, και αποκαλούν τα σημερινά “πολιτική ορθότητα” και “εξτρίμ αριστερά” είναι κάτι το παράδοξο και εκπληκτικό. Το ότι ειδικά ο Σάινφελντ, η δουλειά του οποίου παραδοσιακά ήταν ανώδυνη και πολύ μακριά από αμφιλεγόμενα πολιτικά ή κοινωνικά θέματα (υπενθύμιση: η καινούργια του ταινία έχει για θέμα μια μάρκα δημητριακών), γκρινιάζει και νιώθει ότι θίγεται είναι επίσης παράλογο. Το ότι όλοι αυτοί οι κωμικοί γκρινιάζουν για το ότι κάποιοι τους φιμώνουν και δεν τους αφήνουν να κάνουν χιούμορ στις άπειρες συνεντεύξεις όπου τους καλούν και όπου μιλούν ελεύθερα, ή σε sold-out παραστάσεις σε κατάμεστα με οπαδούς τους θέατρα, είναι επίσης μια από τις πιο κραυγαλέες αντιφάσεις της παλαβής εποχής μας.

Γιατί το κάνουν; Είναι χαρακτηριστικό της ηλικίας αυτό άραγε; Όλοι έχουμε δει ανθρώπους να γερνάνε και να γίνονται παράξενοι, να χάνουν λιγάκι την επαφή με τον πραγματικό κόσμο, να απολιθώνουν τις ιδέες και τις απόψεις τους σε ένα συμπαγές και στέρεο σχήμα, να χάνουν κάθε ευελιξία, ευαισθησία και περιέργεια, και να τα βάζουν με ό,τι καινούργιο δεν καταλαβαίνουν. Αυτό είναι που παθαίνουν κι όλοι αυτοί οι διάσημοι -και πολύ περισσότεροι άσημοι- άνδρες σήμερα; Και, κυρίως: θα το πάθουμε και εμείς; Θα μου συμβεί και εμένα;

QOSHE - Το woke σκότωσε το χιούμορ; - Θοδωρησ Γεωργακοπουλοσ
menu_open
Columnists Actual . Favourites . Archive
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close
Aa Aa Aa
- A +

Το woke σκότωσε το χιούμορ;

18 0
03.05.2024

“Ο κόσμος χρειάζεται την κωμωδία, και δεν τη βρίσκει”, είπε ο διάσημος κωμικός Τζέρι Σάινφελντ σε πρόσφατη συνέντευξή του podcast του περιοδικού New Yorker. “Κάποτε ερχόσουν από τη δουλειά το βράδυ στο σπίτι και ήξερες ότι θα έχεις κάτι αστείο να δεις στην τηλεόραση. Το “Cheers”, το “MASH”, τέτοιες σειρές. Πού είναι τέτοιες σειρές τώρα; Φταίει η άκρα αριστερά και οι ανοησίες της πολιτικής ορθότητας που άνθρωποι ανησυχούν υπερβολικά μήπως και προσβάλλουν άλλους ανθρώπους”. Αυτά είπε.

Πρώτα απ’ όλα, για το πλαίσιο της ιστορίας και για να καταλάβουμε ποιος μιλάει: ο Τζέρι Σάινφελντ είναι ένας πολυεκατομμυριούχος κωμικός που τη δεκαετία του 1990 έφτιαξε μαζί με έναν άλλο τύπο μια τηλεοπτική σειρά με το όνομα “Seinfeld”, η οποία έπαιξε για δέκα σεζόν στην αμερικανική τηλεόραση και ήταν η δημοφιλέστερη σειρά για την εποχή της. Ήταν εξαιρετικά αστεία και εξακολουθεί να κρατιέται μια χαρά και στη δική μας εποχή (την παίζει το Netflix, αν ενδιαφέρεστε). Σήμερα, επίσης, ο Σάινφελντ, που έκτοτε ζει μια ζωή ανεμελιάς και τρυφηλότητας, ασχολούμενος επαγγελματικά μόνο σποραδικά και μόνο με πρότζεκτ που του αρέσουν (αυτή την εποχή διαφημίζει μια ταινία που έφτιαξε με αντικείμενο τη δημιουργία μιας μάρκας δημητριακών που του αρέσει), είναι εβδομήντα χρονών.

Ένα άλλο προφανές σχόλιο που μπορεί να κάνει κανείς για όσα είπε ο διάσημος κωμικός, είναι το ότι κάνει λάθος. Φυσικά και υπάρχουν πάρα πολλές και πολύ καλές κωμικές τηλεοπτικές........

© Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ


Get it on Google Play