Yerel seçimlere tam dört ay kaldı ve yaklaşan yerel seçimlere doğru siyasi partilerde, mesela İYİ Parti ama sadece İYİ Parti de değil, başkalarında da ilginç hareketlenmeler var.

Konuya Türkiye’de had safhada ama başka ülkelerde de azımsanmayacak boyutlarda siyaseti büyük ölçüde belirleyen rant kollama (rent seeking) mekanizmaları üzerinden bakmazsak siyasi analizlerin siyasi dedikodu düzeyinde kalabileceğine ilişkin bende güçlü bir kanaat mevcuttur.

Rant kollamanın farklı yolları var; kamu ihaleleri, teşvikler, vergi harcamaları, arazi hukukunun yasal ama hukuk dışı kullanımı, gümrük birliği kapsamında olmayan imalat sanayi mallarında ithalat rejimi, kamu bankalarının ahlaksızca kullanımı (en taze örnek bir kamu bankasından bir çete reisine açılan 700 milyon TL-yaklaşık 25 milyon dolar- kredi) ilk aklıma gelenler ama kesinlikle rant kollama bunlarla sınırlı değil, sosyal politikaların anonima (isimsizlik) dışı yani şahsi ya da grup hedef gözetilerek kullanımı ve benzerleri de var.

Yukarıda kısmen saydığım rant kollama yöntemlerinin tümünün bir yasal kılıfı var, özlerinde büyük yolsuzluk potansiyeli taşıyorlar ama en azından kısa vadede bu yolsuzluklar savcılık denetimine kapalı.

İlaveten yasal ama burum buram yolsuzluk kokan varlık barışı kanunları var.

Bir de çok büyük yasal olmayan rantlar var, en başta da uyuşturucu gelirleri.

Lütfen kimse bana uyuşturucu işinin ya da başka benzer işlerin rant sayılamayacağını söylemesin, söyleyin olursa birisi de onlara 2022 senesinde 25 milyar doları aşan net hata ve noksan kaleminin nedenini ve kökenini sorabilir.

Ünlü Amerikalı iktisatçı Anne Krueger’in 1974 senesinde AER’de yayınladığı o muhteşem “Political economy of rent seeking society” -Rant kollama toplumlarında politik iktisat- makalesini ilgilenen genç iktisatçılara hararetle tavsiye ederim, bugüne dek yazılmışların en........

© Artı Gerçek