Geçtiğimiz yıl ciddi ayrışmalara neden olan ve gelişmiş ülkelerle gelişmekte olan ülkeler arasında sert tartışmaların yaşandığı COP27’de, (Taraflar Konferansı) hangi ülkelerin COP’lara ev sahipliği yapması gerektiği tartışması da vardır.

Bu tartışmanın temeliyse COP toplantısının öneminden kaynaklanıyor. Bu tartışmanın ertesinde COP 28’in Körfez’deki petrol zengini ülkelerden olan Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE)’de yapılması COP’a dönük eleştirileri perçinledi. Ev sahibi COP açısından neden önemli, hidro-karbon zengini ülkelerde bu zirveler neden düzenleniyor? Tartışmalar gelecek açısından ne söylüyor? Bu durumu analiz edeceğiz.

COP 27’DEN KALAN ENDİŞE, SORU İŞARETLERİ VE COP 28

1992 yılında yerkürede bir şeylerin yolunda gitmediğine dönük analizlerle desteklenen şüpheler uyarınca, BM İklim Değişikli Çerçeve Anlaşması (the United Nations Framework Convention on Climate Change -UNFCCC) imzalandı. COP (Conference of the Parties) da zaten bu anlaşmaya imza verenlerin kısaltması bir anlamda. Berlin’de 1995’te gerçekleşen ilk devletler arası görüşmenin ardından yıllık olarak bu toplantılar kıta esası dikkate alınarak farklı ülkelerde yapıldı.

2015’te imzalanan Paris Anlaşması’yla bu toplantıların yol haritası çizildi ve artık toplantılarda eyleme geçilmesi beklendi. Glasgow’da 2021’de gerçekleşen COP 26, bir sonraki zirve için harekete geçme alanı yarattı. Ancak COP 27’de kapanış metninin dahi gecikmeli çıkması, gelişmekte olan ülkelerde gerekli dönüşümü sağlamak için verilmesi gereken maddi destek sepetini temsil eden Kayıp ve Hasar (Loss and Demage) Fonu’nda yıllık 100 milyar dolar birikmesi gerekirken bunun 30 milyar civarıyla sınırlı kalması, dahası karşılıksız olması gereken bu birikimin bir kısmının borç olarak verildiğinin ortaya çıkması beraberinde soru işaretleri getirdi.

Dahası kapanış metni hazırlanırken bazı ülkeler, 1,5 derece (2030’a kadar küresel sıcaklık artışının 1,5 dereceyle sınırlı tutulması hedefi) için ‘artık çok geç, en iyisi 2 derecelik sınırı konuşalım’ diyerek göz göre göre bazı ülkelerin kuraklıktan, bazılarının su altında kalmasından endişe etmeden öneriler ileri sürmüştü.

Bu öneriler ada ülkeleri başta olmak üzere bazı ülkelerin blokajıyla engellenmişti. COP27’de eyleme geçme adımları atılmadığı gibi buradaki tartışma ve bakiye bir sonraki zirveye bırakıldı. Şarm el Şeyh’ten akılda kalan, Afrika COP olarak tanımlansa da, zengin yoksul ayrımının keskinleşmesiydi. Öyle ki Şarm el Şeyh’te eğer öğle yemeği yiyecek bütçeniz varsa (aşırı pahalı ve dolar bazlı menüler) sözünüzün dinleneceği yani “paranın sözünün geçtiği (money talks)”........

© Artı Gerçek