Ocak ayının ikinci haftasında kutlanan Enerji Verimliliği (Tasarrufu) Haftası bu yıl 8-14 Ocak tarihleri arasında kutlanıyor (Bkz. Dipnot). Kısa adıyla ENVER yani Enerji verimliliği üç açıdan da önemli, hem ekonomik hem ekolojik hem de sosyal (:ESE).

Ekonomik açıdan baktığımızda enerji maliyetleri, cari açık üzerinden ülkenin ödemeler dengesi tablosunu, maliyetler üzerinden ülkedeki piyasa fiyatlarını vd. hususları etkilemekte ve böylelikle ülkenin gönenç düzeyini etkilemektedir. Ayrıca ülkenin enerji arz-talep dengesizliği (enerji dışalımına bağımlılığı) mevcutsa ENVER enerji güvenliği sorunu açısından da önem taşımaktadır.

Ekolojik açıdan baktığımızda ise, gereksiz enerji kullanımı, aşırı enerji yatırımı vb. hususlar özellikle başta fosil yakıtlar olmak üzere ekolojik kirliliğe yol açmakta, hatta bunların kimileri geri döndürülemez hasarlar olmaktadır.

Sosyal açıdan baktığımızda ENVER sorunları yurttaşları sınıfsal konumlarına göre, özellikle düşük (dar) gelirli kesimdeki olanlar (işçiler, yoksul köylüler, düşük gelirli emekliler) başta olmak üzere etkilerken eşitsizliğin artışına yol açmaktadır. Bu durum Nâzım Hikmet’in deyişiyle “büyük insanlık”ın geçimini daha da zorlaştırmaktadır.

Ekonomik süreç, tedarik-üretim-dağıtım-tüketim halkalarından oluşan bir alt süreçler bütünüdür. Her halkada bir girdi-çıktı ilişkisi mevcuttur. Bu bağlamda “çıktı / girdi oranı” verimlilik oranıdır. Bu oran çeşitli farklı bileşimlerde (örneğin aynı çıktıyı daha az girdi ile üretmek vd.) artarsa bu verimlilik artışı, tersi de verimlilik azalışıdır.

Verimliliğin girdi cephesindeki başarım göstergesi etkenlik (Standart girdi / Edimsel girdi oranı), çıktı cephesindeki başarım göstergesi ise etkililik (Edimsel çıktı / Planlanan- bütçelenen – çıktı oranı) şeklindedir. Yani verimlilik, etkenlik ve etkililiğin “Yin-Yang” şeklinde bir sinerjik toplamıdır. İki küçük ekleme yapalım. Girdi cephesinde etkenlik oranını etkileyen bir alt etmen de girdinin........

© Aydınlık