İyi yaşamdan mutluluk kavramına yönelelim. Acaba mutluluk nasıl gerçekleşir? Biraz teknik ayrıntıya girelim. Kişi başına Gayri Safi Millî Hasıla mı (GSMH – İngilizce GDP) önemli, yoksa Gayri Safi Millî Mutluluk (GSMM) mu? Elbette ikincisi ama birincisini de içeren biçimde diye düşünülebilmektedir. Bu bağlamda geliştirilmiş endeksler var.
Bu endekslerden biri Bhutan’da geliştirilmiş ve ölçülüyor: Gayri Safi Mutluluk Endeksi (İngilizce Gross National Happiness GNH) Endeksi.
GSMM el kitabına göre, GSMM’un özellikleri şunlar:
Bütünsellik: İnsanların gereksinmelerinin ruhsal, maddî, fiziksel ve toplumsal tüm boyutlarını kapsamak
Dengeli: GSMM’un yollama yaptığı boyutlarda dengeli gelişme
Kollektif: Mutluluğa birleştirici kollektif bir olarak bakmak
Sürdürülebilir: Hem şimdiki hem de gelecek kuşakların iyi olma durumunu göz önüne almak
Eşitlikçi: İyi olma hali düzeyinin kabul edilebilir ve eşitlikçi olarak dağıtımında başarılı olmak
Bu yaklaşımın batı merkezli yaklaşımlardan iki önemli farkı var. Birincisi çeşitli bilimsel alanları kapsayan eşdeyişle çok disiplinli bir yaklaşım söz konusudur. İkincisi sorumluluk ve diğer güdülenmeyi göz önüne alan hususları içselleştirmesi özelliği. Endeks Dasho Karma Ura önderliğindeki Bhutan Çalışmaları Merkezi
Endeks geliştirilirken öncelikle Bhutan’da değer verilen, ölçülerek geliştirilmeye çalışılan 4 stratejik alan belirlenerek çok disiplinlilik somutlaştırılmış. Bunlar şöyle belirlenmiş:
A. Sürdürülebilir ve eşitlikçi bir sosyo-ekonomik kalkınma
B. Çevresel koruma
C. Kültürün korunması
D. İyi yönetişim
İkinci adımda bu 4 temel stratejik alana dayalı olarak 9 spesifik boyut belirlenmiş. Bunlar da şöyle:
Kamu politikasının geleneksel boyutları üçlü olarak;
1. Yaşam standardı
2. Sağlık
3. Eğitim Ayrıca
4. Psikolojik iyilik hali (Öznel iyilik halinin ötesinde)
5. Zaman kullanımı
6. Topluluksal canlılık
7. Kültürel çeşitlilik Bir de artan bir önemle yaygınlaşan iki boyut olarak
8. Ekolojik çeşitlilik
9. İyi yönetişim Bu 9 boyutta çok sayıda istatistiksel çalışmaya dayalı olarak tasarımlanan ve saptanan toplam 33 gösterge aslında bize mutluluğun cam küresini gösteriyor. Şimdi bunlara da bakalım. (Tablo 1)
10 yıldır yayınlanan DMR (İngilizcesi ile World Happiness Report WHR) mutluluk ölçümü bir öznel iyilik hali ölçümü aslında. Bu da üç göstergeden oluşuyor: yaşam değerlemeleri, olumlu duygular (etkileme) ve olumsuz duygular (etkileme). Yaşam değerlemesi katılımcıların 0 (en kötü) ile 10 (en iyi) arasındaki zihinsel değerlemelerinden oluşuyor. Olumlu duygular, üç soruya evet-hayır yanıtlarından oluşuyor. Bu sorular şöyle: gülme, zevk alma, ilginç bir şeyi öğrenme veya yapma deneyimleri. Olumsuz duygular da aynı biçimde evet-hayır soruları. Bu sorular da şöyle: endişe, üzüntü ve kızgınlık deneyimleri ile ilgili. Sonra da ülkeler arasındaki mutluluk ortalamasını açıklayıcı bir regresyon çalışması yapılmış. Bu regresyonda da bağımsız değişkenler olarak “kişi başına GSMH, Sosyal destek, Doğumda yaşam beklentisi, Yaşam tercihlerini yapmada özgürlük, Cömertlik, Yolsuzluk algısı, Distopya ve Artık” gibi unsurlar kullanılmış. DMR 2023 Raporu’nda ilk sırada 7,842 puan ile Finlandiya var. Sonuncu (146) ise 2,523 puan ile Afganistan. Çizelgede ülkemiz 4,948 puanla 102.sırada yer almış. Neden diye merak ederseniz, araştırabilirsiniz. Benim bir tahminim var elbette ama sizi etkilemeyeyim!
Uzun sözün kısası, bir ulusun ya da ülkenin gelişmişliğini hâlâ salt ekonomik büyüme ile ve onu da bir yığın eleştiriye uğrayan bir yöntemle ölçülen Gayri Safi Millî Hasıla ile değerlendirmek yanlışından Türkiye artık 2024’de vazgeçmelidir. İvedilikle Bhutan’da tasarlanan dizgeye benzer bir tasarımla yeni bir bütünsel başarım modeli oluşturulmalı ve yukarıda andığımız diğer ölçümleri de göz önüne alarak Gayri Safi Millî Mutluluk ölçülmelidir. TÜİK de mutluluğu ölçüyor ölçmesine de böyle değil.
Not : Yazımız haftaya devam edecek
Okuma önerileri : Mutluluk ekonomisi (Murat Şeker), Mutluluk ve İktisat (Gökhan Karabulut), Mutluluk Konservesi (Orhan Tüleylioğlu), Mutluluk Ekonomisi ve Mutluluğun Makroekonomik Belirleyicileri (Tuba Şahinoğlu), Manevi İhtiyaçlar ve Mutluluk Ekonomisi (Erdal Türkkan), Finans ve Mutluluk Ekonomisi (Ed. Şeyma Şahin Kutlu) vd. Okumaları yaparken dinlemeniz önerisiyle bir de müzik parçası öneriyorum: Umutsuzluk kaçar türkülerimizden! (Yeni Gün Grubu, solist : Gültekin Tetik). Niye mi? Umut yoksa mutluluk yok da ondan! (linki:https://www.dailymotion.com/video/x25nqf4)
Mutluluk Ekonomisi (2): Gayrisafi milli hasıla mı gayrisafi mutluluk mu?
15
1
18.12.2023
İyi yaşamdan mutluluk kavramına yönelelim. Acaba mutluluk nasıl gerçekleşir? Biraz teknik ayrıntıya girelim. Kişi başına Gayri Safi Millî Hasıla mı (GSMH – İngilizce GDP) önemli, yoksa Gayri Safi Millî Mutluluk (GSMM) mu? Elbette ikincisi ama birincisini de içeren biçimde diye düşünülebilmektedir. Bu bağlamda geliştirilmiş endeksler var.
Bu endekslerden biri Bhutan’da geliştirilmiş ve ölçülüyor: Gayri Safi Mutluluk Endeksi (İngilizce Gross National Happiness GNH) Endeksi.
GSMM el kitabına göre, GSMM’un özellikleri şunlar:
Bütünsellik: İnsanların gereksinmelerinin ruhsal, maddî, fiziksel ve toplumsal tüm boyutlarını kapsamak
Dengeli: GSMM’un yollama yaptığı boyutlarda dengeli gelişme
Kollektif: Mutluluğa birleştirici kollektif bir olarak bakmak
Sürdürülebilir: Hem şimdiki hem de gelecek kuşakların iyi olma durumunu göz önüne almak
Eşitlikçi: İyi olma hali düzeyinin kabul edilebilir ve eşitlikçi olarak dağıtımında başarılı olmak
Bu yaklaşımın batı merkezli yaklaşımlardan iki önemli farkı var. Birincisi çeşitli bilimsel alanları kapsayan eşdeyişle çok disiplinli bir yaklaşım söz konusudur. İkincisi sorumluluk ve diğer güdülenmeyi göz önüne alan hususları içselleştirmesi özelliği. Endeks Dasho Karma Ura önderliğindeki Bhutan Çalışmaları Merkezi
Endeks geliştirilirken öncelikle Bhutan’da değer verilen, ölçülerek geliştirilmeye çalışılan 4 stratejik alan belirlenerek çok disiplinlilik somutlaştırılmış. Bunlar şöyle belirlenmiş:
A. Sürdürülebilir ve........
© Aydınlık
visit website
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Rami G Khouri
Mort Laitner
Ali Fathollah-Nejad
Nikkei Editorial
