Geçtiğimiz günlerde Ertuğrul Bilir'in yazdığı, Darbeden Sonra Devrimci Yol 1980-1992 kitabını okudum. Kitap epey hacimli ve ciddi bir uğraş verilmiş. Dönemle ilgili birçok kişinin tanıklığına da başvurulmuş. Başkalarıyla birlikte benim de bir biçimde dahil olduğum bu süreci merak edenler için iyi bir kaynak ya da o dönemleri anlama çabası için başlangıç olabilir.

Ancak bu yazıda doğrudan kitap üzerinde durmayacağım; daha çok okurken anımsadığım bazı şeyler ve metnin çağrıştırdıklarını aktarmaya çalışacağım.

Geçmişi nasıl anımsarız?

"Anlatmak için yaşamak" herkesin harcı değil. Kaldı ki Gabriel García Márquez bile yaşadıklarını anlatırken estetize etmeye, beğendirmek için abartmaya, yeri geldiğinde "uydurma"ya ve lüzumsuz kısımları ceplerine tıkıştırmaya gerek duyuyor.

Márquez, anılarında bir yerde başkalarının yanı sıra Camilo Torres Restrepo ile ilgili özlem duyduğu arkadaşlığından bahsediyor. 1940'ların ikinci yarısında Camilo ne henüz düzenle "papaz" olmuştur ne de ortalarda ELN (Ulusal Kurtuluş Ordusu) vardır. Camilo "şehit" olmasaydı yine bu yüce duygularla anar mıydı? Yoksa sadece Bogotá'nın bolca şiir konuşulan kahvelerinde oyalanan edebiyatla ilgili bir tanıdık olmanın loşluğunda belli belirsiz anımsanan biri mi olurdu?

Benim gezerken gördüğüm, herkesin bir yoğurt yiyişi var hesabı, başka başka hatırlama biçimleri var.

Ermenistan'dayken bir kısım mürekkep yalamış genç için "geçmiş" bir an önce kurtulunması gereken bir "Rus kabusu"ydu. Orta yaşın üzerindekiler ise genelde Sovyetler Birliği dönemini "iyi" anarlardı. Bazen şüpheye düşerdim aslında akıllarına gelen kendi coşkulu gençlikleri mi yoksa........

© Bianet