Geçenlerde Ermenistan Başbakanı Paşinyan geleceği inşa ederken “tarih, en iyi referansımız değildir” minvalinde bir söz söyledi. Kendi başına bu laflar çok "doğru" gibi gözükse de hangi bağlamda kime söylendiği elbette sonucu değiştiriyor. Nitekim Ermeni toplumundan hemen itirazlar geldi. Kimin ki değil, ama Ermeni kimliği çokça "tarih" üzerine kurulu. Onu diasporasıyla birlikte şekillendiren şeylerden biri soykırım, diğeri ise Dağlık Karabağ’dı. Kolayca sözlerle kurtulunamayacak denli güçlü bağlar.

Zira aynı günlerde “oralar eskiden hep bizimdi” lafları ve "şirin" afişler eşliğinde Aliyev hanedanlığı, Ermenistan'ı fetih şenlikleri yapıyordu.

Bir zamanlar küreselleşmenin tarihi, fetiş olmaktan çıkaracağı varsayılıyordu. Aksine bugün gele gele Tevrat'tan alıntılar eşliğinde insan kıyımı yapmaya ulaştık. Çoğumuz tarihin, insanların kendi hayatlarını üretirken yaptıklarının dışında bir şey olmadığının farkında. Fakat bu içine düştüğümüz vahşetten bizi azade kılmaya yetmiyor. Tarih politikacılar için çok kullanışlı bir kurgu. Nice ulus bu yalanların yeniden ve yeniden üretildiği gelişmiş birer torna tezgahı. 3. Dünya Savaşı'nın giderek tırmandığı şu günlerde özellikle neo-faşizmi düstur edinmiş politikacılar başta olmak üzere pastadan pay kapmak isteyen herkes tarihin olanaklarını "iyi" kullanarak bunu geniş topluluklar için kalın birer zihinsel prangaya dönüştürüp farklı biçimlerde cephelere sürüyorlar.

Bunun karşısında barış ve yeni bir dünya yaratma talepleri de yükseliyor. Ancak özellikle ideolojik karmaşa tarafından şekillendirilen bütün gayretlere rağmen bir umut olamama hali bugünün maalesef baskın durumu.

Venezuela'da da son günlerde tazyiki artan ölçüde bir "tarih" olayı yaşıyoruz. Erdoğan'la kol kola olmaktan yüksünmeyen Latin milliyetçisi Maduro(1) yönetimi, kökeni 1700'lere kadar uzanan kendince bir haksızlığı gidermek için kolları sıvadı.

Hikâyenin düğümlendiği yer Guyana'nın İngiliz sömürgesi olduğu dönemde, 1899 tarihli sınır tahkimi kararına göre Esequibo Nehri'nin batı sınırı olarak belirlenmesi. Venezuela yönetimi bu tarihte ABD ve İngiltere arasında Venezuela aleyhine gizli bir anlaşma yapıldığını ve bu anlaşmanın 1966'da Guyana'nın bağımsızlığını kazanmasının ardından bu sınırı tanımamasında belirleyici olduğunu iddia ediyor. Bu durum iki ülke arasında anlaşmazlığın bugünkü kaynağı olarak görülüyor.

Chavez'in başkanlığının ilk yıllarında bu sorun gündeme gelmişti. Çünkü Chavez yönetimine karşı ABD Esequibo'da askeri faaliyetlerini artırmıştı. Chavez buna karşı çıktı ancak olay büyümedi.

Ancak en son Eylül ayında BM 78. Genel Kurulu'nda konuşan Venezuela Dışişleri Bakanı Yvan Gil, Guyana hükümetiyle yaşadıkları Esequibo bölgesi anlaşmazlığıyla ilgili "ABD hükümeti, Exxon Mobil şirketini kullanarak Venezuela'nın petrol kaynaklarına el koymaya çalışıyor. ABD bizi doğal kaynaklar üzerinden Guyana ile bir savaşa sürüklemek istiyor, bölgede askeri faaliyetler artıyor" demişti. BM sorunu Uluslararası Adalet Divanı'na taşıdı ve taraflara gerilimi artırmayın çağrısı yaptı.

Aslında bu hikâyenin kaynağı elbette "tarih" falan değil, bugünün sorunları. Birçoğunuza indirgemecilik gibi gelebilir ama işin özeti bölgede bulunan petrol ve doğalgazın nasıl paylaşılacağı, kimin sonuçta........

© Bianet