Everest Yayınları'ndan okuyucuya sunulan “Ev Düşkünü Bazı Rüzgârlar”, Mehmet Mahsum Oral’ın ikinci kitabı. İlk kitabı ile aynı retorik, “anlatı” metinlerden oluşuyor. Bu edebî tür, yirminci yüzyıl edebiyatı içinde gelişmeler gösteriyor. Özellikle Henry James, Wayne Booth, Mikhail Bakhtin, Gerard Genette gibi alanında önde gelenlerin anlatı metinlerinde kendi terminolojilerini geliştirmeye çalışmaları bu yönde metinleri çok katmanlı, özel bir söylem haline getirmiş oluyorlar. Bir şeyleri anlatmanın çok farklı güzergâhları olsa da uygun anlatımı keşfetmek zor. Henry James’in belirttiği üzere “Anlatı söylemi, yazarın kendine has yöntemlerle belli bir kalıba sokmaya çalışmaktır.”

Anlatıcı, zaman, mekân üçlemesi arasındaki bağın okuyucu ile olan münasebeti yaşamsal bir kayda dönüştüğünde tekdüzelik ortadan kalkmakta, bu durum okumayı daha sarsıcı ve etkileyici kılıyor.

Anlatıcı, yaşadığı coğrafyayı ve zamanı karşılayan dil gücüne sahip. Çünkü yaşadığın yerin dili olmak, zamanla bütünlük sağlayan mekânların da varlığı, sesi ve yankısı olmayı gerektiriyor. Anlatılan sadece işitilen, görünen ve bilinenin değil varılmayanın da kaydını oluşturmaktan geçer. Bu noktada varılmayanın yalnızlığını unutmayan Oral, “Söylenmemiş olanın yalnızlığı varmış” diyerek yolculuğunu çoğu zaman kimsesiz kalan bir halkın yalnızlığıyla ilerletiyor. Yaşananların anlatıldığı zaman ile anlatının dile geldiği zaman arasındaki yolculuk ne kadar katedilirse unutma mahzenlerinde kalacak bilinmezlikler o denli açığa çıkıyor. Yazarın, hafızanın genişleyen deltasında insan varlığını kanıtlama ve kabullendirme mücadelesinin sonucunu tarihin farklı zamanlarına geçitler açarak ince dokunuşlarla anlatma çabası kurguyu şekillendiren temeli meydana getiriyor. Bununla birlikte yazar; söylenmeyen, kuyularda kalan ve mekânından mahrum edilenlerin kısıtlanan sesini bir coğrafyaya yaşatılan acıların gücüyle sentezleyerek ortaya koymaktan çekinmiyor.

Hikâye olmayı başaramamış, hikâyesi unutulan ya da anlatıcısını bekleyen gerçeklerin eşiğinden geçerken yazar; bütünleşmekten kendini alamadığı, başkalarının gözüyle görmemiz gereken sayısız farkındalığa aralık bırakıyor. Ancak Oral’ın bıraktığı aralık; insanın binlerce yıldır aradığı, var olma mücadelesinin en önemli parçası, kimlik ve kültür gibi olguların derinlik kazandığı, en basit haliyle insan ilişkilerinin ailevi boyut kazandığı “ev” ile bağlantılı yolculuklara açılıyor: “Evi yazdım, evleri. Söylendiği gibi bir yer olan değil, bir ruh hali olan evleri.” Bu noktada seçilen içerik, metinlerin deneyimsel yolculuklarıyla sınırlı kalmıyor. Biçimlendirici güç olarak insan ve şekillenen nesnenin –mekânın- birbirini her açıdan beslediği ev ve yurt sarmalı; alışılmışın dışındaki paradigmalarla ele alınıyor.

Yazar; siyasetin, sosyolojinin ve kültürün farklı anlamlarla doldurduğu “ev” olgusunu okuyucuya sunarken mekân algısını bilinen manasından uzaklaştırarak yeniden yorumluyor. Çok boyutlu formlarla ele alınan ve güçlü imgelerle sunulan “ev”, okuyucu açısından yeni ve farklı tanımlar kazanıyor. Oral; yazınsal bir boyut kazandırdığı evi/yurdu fiziksel, zamansal, bireysel ve toplumsal boyutlarını içine alacak biçimde çok yönlü bir tasvirle sunuyor.

Fransız filozof Gaston Bachelard “ev”in mahremiyet olduğunu vurgular. Oral da mahremiyet mekânı olan evin aynı zamanda bir “ruh hali” olduğunu ve insan hayatının geçmiş, şimdi ve geleceğini içerdiğini belirtiyor.

Mahsum Oral; sınırları belli olan, aidiyetle oluşagelmiş, içini dışardan saklayan ancak dışarıyı içine taşıyan simaları yansıtan, içinde yaşayanı kendinden ibaret kılan ama yine de toplumun bir parçası........

© Bianet