Levanten’leri konu alan bir belgeselin çekimi için İstanbul’da bulunan genç ve güzel yönetmen babamı büyülemişti.

Avrupa’nın kayda değer ARTE kanalının katkılarıyla çekilmekte olan belgesel, Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki, bilhassa azınlıklara yönelik tatsız hadiselere rağmen Levanten’leri bu topraklarda tutanın ne olduğuna dairdi.

Görme ve duyma bozuklukları bir yana, 90’ını aşmış ve demans işaretleri vermiş babam konuştukça coşuyor, belgeselde kullanılma ihtimali olmadığını bilmediğinden Mussolini iktidarı sırasında Beyoğlu’ndaki faşizm içerikli eğitimden gururla bahsediyordu.

Dünyanın neresinde olursa olsun milliyetçiliğin kötü bir şey olduğunu çoktan idrak etmişti gerçi, lakin çekici bir kadının sanki yıllarca beklenmiş kamerası karşısında mümkün mertebe velut olmaya çalıştıkça rezil oluyordu.

İtalya’daki faşist iktidarın İstanbul’daki temsilcilerinin bilhassa Tophane civarındaki İtalyan okullarıyla genç beyinleri nasıl tesir altına aldıklarının yaşayan bir örneğiyle, takriben 84 sene sonra karşı karşıyaydık. Giydirilen üniformanın detaylarından disiplinli şekilde yaptırılan jimnastik hareketlerine, ezberletilen marşlardan anavatana duyulan derin bağlılığa, o ana kadar duymadığım birçok detaya vâkıf oluyordum.

Maziye dalmak suretiyle yapılan hafıza sondajlarının yaşlıları fazlasıyla yorabildiğini bilen biri olarak ben, bir saati çoktan aşmış görüşmeyi nazikçe kesmeyi münasip görmüştüm.

Çoğu azınlık ferdi gibi, karşısında samimiyetle ve korkusuzca konuşamadığı kamera çalışmaz olduğunda, mikrofonun sesini hâlâ kaydettiğinden bihaber, yönetmenin işine yarayabilecek bir iki şeyi belki söyleyebilmişti…

Ya Türkiye’nin kabul etmesiyle NATO’ya yeni girebilmiş “demokratik” Finlandiya’nın mazisinde, faşizmi aratmayan metotlarla çocukların beyinlerinin yıkandığı döneme ne demeli?

Rusya İmparatorluğundan kurtulup bağımsız bir ülke haline gelebilmiş........

© Bianet