AŞKIN “RESMΔ GEÇİDİ OLUR MU?

Halk TV’deki “Görkemli Hatıralar” izlencesinde Orhan Veli’den söz edildiğini duyunca kulak kabartıyorum. Konuklardan biri, Orhan Veli’nin ölümünden sonra ceketinin cebinden çıkan son şiirini, üstüne basa basa “Aşk Resmî Geçidi” diye sunuyor. Yani “resmi” sözcüğünü, son hecesini uzatarak söylüyor. Demek ki aşkın bir “resmî” bir de “gayri resmî” geçidi varmış! Oysa burada sözkonusu olan, “resmî geçit” değil, “geçit töreni” anlamındaki “resm-i geçit”tir.

∗∗∗

ARAPÇA SÖZCÜKLER YANILTIYOR

24 Ekim 2023 tarihli BirGün’de Özge Güneş’in köşeyazısının başlığı “100. yılda tarımdaki tahribatlar”dı. Daha önce de yazmıştık, “-at” eki Arapça çoğul ekidir. “Tahribat”, Türkçedeki “yıkım”ın çoğulu olduğuna göre buna bir de Türkçe çoğul eki “-lar”ı eklemek yanlıştır. Başlığın doğru yazımı “100. yılda tarımdaki tahribat” olmalıydı. Ama bence en güzeli “tarımdaki yıkım”dır…

∗∗∗

DOĞRUSU “RAHLE-İ TEDRİS”

-“Genetiği Demirel rahle-i tedrisatından geçtiğinden midir nedir, o siyaset tarzına hakim.” (L. Doğan Tılıç, “Fildişi Kule”, BirGün, 10 Haziran 2023)

-“Hitler’in propaganda memuru Goebbels’in ‘rahle-i tedrisat’ından (öğrenciliğinden) geçmiş, insanlık, ahlak, adalet düşmanlarıdır...” (Ataol Behramoğlu, “Çöp İnsanlar”, Cumhuriyet, 11 Ekim 2023)

İki değerli dostumun yazılarında aynı yanlış kullanımı görünce kısaca değinme gereğini duydum.

“Tedrisat”, Arapçada eğitim anlamına gelen “tedris”in çoğuludur. Arkadaşlarımızın “rahle-i tedrisat” diye yazdıkları deyimin doğru biçimi “rahle-i tedris”dir ve “eğitim, okuma masası” anlamına........

© Birgün