Her yıl bu zamanlar ortalığı Orta Vadeli Program (OVP), Merkezî Yönetim Bütçesi, Bütçe Gerekçesi, Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı gibi metinler doldurur. Bu yıl bir de 12. Beş yıllık Kalkınma Plan bunlara eklenmiştir. 5018 sayılı yasaya göre bunlar arasında bir hiyerarşi vardır. AKP devrinde bunlara uyulmaması âdetten olmuştur; ama konumuz iktidarın ciddiyetsizlikleri değildir.

Ekonomiyle ilgili belge sağanağının olduğu böyle günlerde, bunların içerdiği verileri halkın anlayacağı bir biçime sokarak haberleştirmek ekonomi gazeteciliğinin işidir. Ancak bazen bu kanal yeterince çalışmayabiliyor. Belgelerde sunulan verileri hiç sorgulamadan aktarmak bu yetersizliğin tezahür biçimlerinden biridir. Örneğin, 2024 Yılı Bütçe Gerekçesi (s. 471 vd) verilerine dayanarak, özelleştirme gelirlerinin 1986-2023 arasında yani 37 yılda 144,2 milyar TL’yi bulduğu, bunun yaklaşık 140 milyar TL’lik bölümünün AKP dönemini ilgilendirdiği biçiminde bir haber yaparsanız, belgeye (kısmen) sadık kalmış ama gerçekleri tahrif etmiş (yani bilerek yanlış aktarmış) olursunuz. Niçin peki? Çünkü okurun pek çoğu 144 milyar TL’yi bugünkü dolar kuru olan 28 TL’ye bölecek ve karşılığında 5 milyar 150 milyon dolar bulacaktır!

Oysa yüksek enflasyon yaşanan bir ekonomide cari TL değerlerin 37 yıl boyunca sabit kalmış gibi toplanamayacağı hususu bir ekonomi muhabirinin ilk dersi olmalıydı. "Kısmen sadık" dememizin nedeni de şu: İlgili belge yıllara göre özelleştirme tablolarını artık TL olarak vermekle büyük bir çarpıtmaya yol açmaktadır ama toplam özelleştirmenin dolar karşılığı olarak 70,9 milyar doları da ayrıca vermektedir. Demek ki ekonomi muhabiri en azından 144 milyar TL yanına bu değeri de yazıp küçük bir açıklama yapmalıydı. Bu hatalı haberleştirmenin Türkiye’nin en güvenilir günlüğü sayılan bir gazetede yapılması ayrıca sıkıntı vericidir. Demek ki ekonomi gazeteciliği için de bir ombudsmana ihtiyaç duyulmaktadır (Bu arada, daha ileri araştırma yapabilecek bir ekonomi muhabiri, daha önce bir çok makalemde gösterdiğim gibi, Ulaştırma Bakanlığı ve TMSF üzerinden ayrıca 12 milyar doları aşkın bir ek özelleştirme yapıldığı bilgisine de ulaşabilmeliydi).

2024 YILI NE VADEDİYOR?

Önümüzdeki plan/programların kapsadığı tüm yıllara bakmak yararsız sayılmazsa da, asıl kritik dönemeç 2024 yılındadır. O halde dikkatimizi oraya........

© Birgün