ABD’nin neden Ukrayna’da “uzun savaş” istediği, diğer nedenlerin yanında kuşkusuz ekonomik nedenlere de dayanıyor. Emperyalist ABD’nin Ukrayna savaşının yan cepheleri, Çin ve Rusya’ya yaptırımlardır, özellikle Çin’le yürüttüğü ticaret savaşıdır.
Somutlayalım:
Ukrayna savaşından önce AB’nin sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ithalatında yüzde 27 payı olan ABD’nin savaştan sonraki payı ilk yıl yüzde 44’e, ikinci yıl yüzde 48’e yükseldi.
Daha da somutlayalım:
ABD’nin petrol ve doğalgaz şirketlerinin kârları, Biden döneminde, yani çoğu Ukrayna savaşı sürecinde, üçe katlandı. İlk 10 şirket, Trump yönetimindeki aynı dönemde 112 milyar dolar birleşik net gelir elde etmişti. Biden yönetiminin ilk üç yılında ise 313 milyar dolarlık birleşik net gelir elde etmiş durumda…
ExxonMobil, Chevron, ConocoPhillips, EOG, Pioneer Natural Resources, Occidental Petroleum, Hess, Devon Energy, Diamondback Energy ve Coterra Energy’den oluşan grubun toplam piyasa değeri, Trump’ın ilk üç yılındaki yüzde 12’lik düşüşe oranla, bu dönemde yüzde 132 artarak 1,1 trilyon doların üzerine çıktı.
Tablo, askeri endüstri için de benzer elbette…
ABD’nin Çin’e karşı yürüttüğü “çip savaşı”, diğer yaptırımları, kendi koyduğu kurallara bile uymadığı ticareti ve benzerlerini de eklediğinizde, sonuç şudur: ABD 2023’te yüzde 2,5 büyümeyi sağlayabildi!
Böylece 2020’deki yüzde 2.8 daralmayı, 2022’den sonra, 2023’te de bir parça telafi etmiş oldu.
Çünkü aynı dönemde Çin, yine ABD’den fazla büyüdü ve makasın iyice kapanmakta oluşu, ABD’nin en büyük kâbusu…
Çin, 2023’te, ABD’nin yüzde 2,5’ine karşı, tam yüzde 5.2 büyüdü! Böylece Çin’in Gayrisafi Yurtiçi Hasılası (GSYH) 17.71 trilyon dolara ulaştı. (Satınalma paritesine göre Çin’in ABD’yi 2017’den bu yana geçtiğini belirtelim.)
Çin ABD’nin covid-19 salgını nedeniyle yüzde 2,8 küçüldüğü 2020’de bile yüzde 2.2 büyümüş, bunu 2022’de de yüzde 3’e çıkarmıştı. 2023’te yeniden yüzde 5’in üzerine, 5.2’ye taşıması dünya ekonomisi açısından da kritik önemde…
Çin’in ekonomik verileri sadece Çin’i değil, tüm dünyayı ilgilendiriyor. Çünkü Çin, ülkelerin çoğunluğunun en büyük ticaret ortağı. Dahası yaklaşık dünyanın beşte biri nüfusa sahip olduğunu da göz önünde bulundurursanız, Çin aynı zamanda diğer ülkeler için en büyük pazar konumunda…
Ve elbette Çin’in büyümesi, dünya ekonomisinin de büyümesi demek. Örneğin Çin’in 2023’te yüzde 5.2 büyümesi demek, dünyanın ekonomik büyümesine yüzde 1 etki yapması demektir.
Son 30 yılı, özellikle Çin’in yüzde 9’larla büyüdüğü dönemleri dikkate alırsanız, dünyanın ekonomisi açısından Çin’in ekonomisinin önemi daha iyi anlaşılır…
Çin’in lokomotifliğinde Küresel Güney’in büyüdüğü, artık en büyük ekonomilerde, ilk 10’da, ilk 20’de gelişmiş ülkelerin sayısının azaldığı ve gelişmekte olan ülkelerin sayısının arttığı yeni bir dünyadayız.
Bunun siyasi sonuçları da ortaya çıkmaya başladı…
Baştaki tezimize dönersek…
ABD’nin neden Ukrayna’da “uzun savaş” istediği, diğer nedenlerin yanında kuşkusuz ekonomik nedenlere de dayanıyor, demiştik…
Buna bağlı olarak ABD’nin bir diğer hedefi de, Ukrayna savaşı üzerinden AB’nin stratejik özerklik arayışını frenleyerek Avrupa’yı yeniden tahakküm altına almasıydı. Bunun için özellikle Almanya-Rusya enerji işbirliğinin kesilmesi gerekiyordu.
Sonuç mu?
Alman ekonomi 2023’te yüzde 0.3 oranında küçüldü!
Neredeyse tüm Avrupa ülkeleri enflasyon sorunu yaşıyor, ekonomileri daralıyor… ABD’nin Rusya’ya karşı Avrupa ülkelerine zorla yaptırım uygulatması, Rus gazı yerine pahalı LNG satması, Ukrayna’ya mali ve askeri destek paketleri uygulatması, Avrupa ekonomisini olumsuz etkiliyor…
Çiftçilerin birkaç aydır sürdürdüğü eylemler asıl büyük tehlikeye işaret ediyor.
Avrupa için buradan çıkış, “ABD’den bağımsız olarak Çin’le ayrı bir ilişki” kurabilmelerine bağlı…
Bunu sadece ekonomik nedenlerle değil, Ukrayna’da barışı getirecek siyasi gerekçelerle de söylüyoruz.
YAZARIN TÜM YAZILARI İÇİN TIKLAYIN
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Andrew Mitrovica
Mort Laitner
Ali Fathollah-Nejad
Rami G Khouri
Nikkei Editorial
visit website
