Aydınlanma ile insanın değeri, özgürlüğü, hakları öne çıktı.

Bunları güvenceye alan anayasal arayışlar “insan haklarına saygı” temelinde yükselince insana da sorumluluk yükledi.

Bir insan haksızlığın karşısında mı olacak, haksızlığa karşı susacak mı yoksa haksızlıkla mücadele mi edecek?

İnsanın insan oluşunun ölçütlerinden biridir bu sorunun yanıtı.

İnsan olmayı, haksızlıkla mücadele etmeyi seçen, omzuna kendi isteğiyle bir yük almış olur.

Tek tek insanın aldığı bu yük, hak arayışını toplumsal bir duruma dönüştürünce toplumun yükü olur.

Tarihine baktığımızda gördüğümüz, insandan yola çıkarak toplumsal durumları konu eden romanın haksızlığa karşı verilen mücadeleye katkısının son derece değerli olduğu-dur.

Öğretmen okulu öğrenciliğimde okuduğum Victor Hugo’nun Sefiller’i benim açımdan çığır açıcı bir roman oldu.

Bu açılan yolda ışık olan bazı romanları anımsadım.

Klasikler olarak hâlâ okunan ve suçlanmayı, toplum baskısını, otoritelerin kıskacını, adalet arayışını, kurtulma umudunu anlatan Suç ve Ceza (Dostoyevski), Gazap Üzümleri (Ste-inbeck), Germinal (Zola), İnsanlık Suçu (Thedor Dreiser), Dava ve........

© Cumhuriyet