Bazı televizyon kanallarının mart 2024 seçim sonuçları üzerinden düzenlediği tartışma toplantılarında “Boş tencere iktidar düşürür mü-düşürmez mi?“ tartışması devam ediyor.

İşçi sınıfı ve diğer emekçi kitlelerinin mayıs 2023 genel ve mart 2024 yerel seçimlerine ilişkin sınıfsal davranışını gerçekliğine uygun şekilde ortaya koyacak verilerin olmadığı durumlarda ancak sınırlı bazı belirlemeler yapılabilir. Bu seçimlerin sonuçlarıyla sokağa yansıyan bireysel tepki çokluğu Erdoğan yönetimine karşı güvensizliğin arttığına işaret ediyor. On aylık sürede Erdoğan ve yönetimine destek gerilemiş, seçim-sandık-oy kullanma işlerine ilgisiz olan bir kısım dışta tutulduğunda, milyonlarca insan ya oy kullanma ihtiyacı duymamış, ya da AKP yerine başka partilere oy vermiş; AKP, bir önceki yerel seçime kıyasla 4.3 milyon daha az oy almıştır. Toplumun farklı kesimlerinden yüzlerce kişi, yaşam koşullarının artan kötüleşmesi, devlet kurumları ve bürokrasisinin kullanımıyla yağma ve yolsuzluğun yukarıdan aşağıya yaygınlaşması, siyasal baskı ve yasak zincirinin daha fazla gerilmesi, toplumun dini ve şoven milliyetçi ideolojik kuşatma ile sosyokültürel ve sosyopsikolojik cendereye alınması, Filistin’de kitlesel katliam yapan İsrail ile ticari ilişkilerin sürdürülmesi vb. gibi olgu ve gelişmeleri tutumuna dayanak göstermektedir.

Ekonomik koşullarının, insanların sosyal-siyasal davranışları ve tutumlarını tayin edici etkisi, materyalizmin insan toplumuna getirdiği açıklamanın başında yer alır. Zira Marx ve Engels tarafından açıklığa kavuşturulmasından beri, insanların (birey, topluluk, sınıf) yeme, içme, barınma gibi yaşam gereksinmelerini karşılama güdüsü ve eyleminin hareket ettirici başlıca etken olduğu bilinir. Burjuva iktisatçısı ve tarihçileri de, maddi yaşam koşullarının insanların siyasal ‘seçişleri’nin etkeni olduğunu, ancak tek etkeni olmadığını bilirler. Tencere iktidar düşürür mü düşürmez mi tartışması bu bakımdan, eski köye yeni adet özelliği göstermiyor.

Basitçe en temel ve zorunlu gereksinmelerini -ki bunlar toplumsal gelişme düzeyine göre şekillenir ve değişkenlik gösterirler- karşılayamayan kitleler, bu karşılayamamazlık durumu nedeniyle bir arayış içine girer, nedenlerini anlamaya çalışır, sorumlu gördükleri parti, hükümet vb. güçlere karşı tutum içine girer, bunun çeşitli biçimlerde dışa vururlar. Bu tutum, içinde bulunulan koşullarda, ekonomik zemin üzerinde şekillenen ekonomi dışı faktörler tarafından da koşullanır ve yönlendirilir. Kültürel-ideolojik, ulusal-siyasal bağlar alınan tutumda rol oynarlar.

2024 mart seçimlerinde bu etkenlerin tümü işlev........

© Evrensel