İşçilerin ve çalışanların ücret ve maaşlarından, değişen oranlarda doğrudan gelir vergisi kesilmesi nedeniyle, yıl içerisinde gelir kaybı yaşaması, enflasyonun etkisini daha da ağırlaştırmaktadır. Temel tüketim ve kullanım ürünlerindeki KDV ve ÖTV’yi kendi patronuyla eşit oranda karşılayan işçi ve emekçiler, oransal olarak patronlarından çok vergi ödemektedir.
Verginin işçi ve çalışanlar için ne ifade ettiğini ve ücretiyle ilişkisini şöyle özetleyebiliriz: Ücretler, net olarak belirlendiği istisnalar dışında, genellikle brüt olarak belirlenmekte ve yasa gereği yapılan gelir vergisi ve SGK primi kesintilerinden sonra kalan tutar işçilere ve çalışanlara ödenmektedir. Kesinti tutarı arttığında net ücret de azalmaktadır.
Gelir vergisi kesintisi, her yıl cumhurbaşkanınca kararlaştırılan yeniden değerleme oranına göre belirlenen gelir vergisi dilimlerine göre yapılmaktadır. Çalışanlar 2022 yılına kadar asgari geçim indirimi (AGİ) uygulamasından yararlanmakta iken, 2022 yılı başından itibaren AGİ kaldırılmış ve asgari ücret vergi dışı bırakılmıştır. Asgari ücretin vergi dışı tutulması, AGİ kaldırıldığı için önemli bir gelir artışı sağlamamıştır. Ele geçen net ücret, evli, 3 çocuklu ve eşi çalışmayan bir işçi için değişmezken, asgari ücretli bekar işçiler için yüzde 7’yi bulmayan bir gelir artışına yol açmıştır.
Ücretler için uygulanan vergi dilimleri ise işçiler ve çalışanların vergi yükünü, AKP iktidarı döneminde 3 katın üzerinde artırmıştır. Çünkü vergi dilimleri, asgari ücret ve enflasyona uygun olarak artırılmamış, bu nedenle bir asgari ücretli 2008 yılına kadar ilk vergi dilimi olan yüzde 15’i yıl boyunca aşmazken, günümüzde ise haziran ayında yüzde 20’lik bir üst dilime geçmektedir.
Yıllar itibarıyla uygulanan vergi dilimlerini asgari ücretle kıyasladığımızda, yüzde 15’lik ilk dilim AKP’nin iktidar olduğu yıldan hemen sonraki ilk yıl olan 2003’te asgari ücretin 16.34 katı iken bugün sadece 5.5 katı düzeyine düşmüştür. Kıyası, 2004 yılından itibaren 4 yıllık dilimler halinde sıraladığımızda vahim tabloyu daha net görebiliriz. Asgari ücretin yıllar itibarıyla yüzde 15’lik ilk vergi dilimine oranı şöyledir:
- 2004’te 14.18 katı
- 2008’de 12.88 katı
- 2012’de 10.63 katı
- 2016’da 7.65 katı
- 2020’de 7.47 katı
- 2024’te 5.50 katı.
Bu yıl itibarıyla ocaktan itibaren ücret ve diğer gelirleri 110 bin TL’yi geçen işçiler bir üst dilim olan yüzde 20’ye, 230 bin TL’yi geçen işçiler ise yüzde 27’lik vergi dilimine girecektir. MESS grup TİS kapsamında ikramiye dahil aylık brüt 35 bin TL ücretle çalışan işçiler şimdiden yüzde 20’lik dilime girdiler. 2 ay sonra da yüzde 27’lik dilime girecekler ve ücretlerinin asgari ücreti aşan kısmı yüzde 12 oranında azalacak.
Ücretlerde vergiden kaynaklanan erimeyi durdurmanın çaresi hane halkı geliri yoksulluk sınırının altında olanlardan vergi alınmamasıdır. Ancak vergi indirimi ve teşviki maalesef büyük sermayeye uygulanmaktadır.
Örneğin, borsada işlem gördüğü için verilerine ulaşılması kolay olan ve Koç grubunun az kârlı şirketlerinden Arçelik, 2023 yılında Sermaye Piyasası Kurulu verilerine göre 7 milyar 158 milyon TL kâr elde etti. Ancak Arçelik, kurumlar vergisi oranı yüzde 25 olmasına karşın, kârının sadece yüzde 2’si kadar, 152 milyon TL vergi ödedi. Ödemesi gereken vergi ise 1 milyar 789 milyon TL idi. İktidar teşvik, muafiyet, indirim vb. uygulamalarla Arçelik’ten alacağı verginin 1 milyar 637 milyon TL’sinden vazgeçti.
2023 yılında ikramiye, fazla mesai ve sosyal yardımlar dahil brüt aylık 22 bin TL ortalama kazancı olan bir Arçelik işçisi ise 22 bin TL’nin üzerinde, yani asgari ücret vergi dışı olmasına rağmen toplam gelirinin yaklaşık yüzde 10’unu gelir vergisi olarak ödedi. Yani bir Arçelik işçisi, oransal olarak Arçelik’in 5 katı kadar vergi ödemek zorunda kaldı. Bu yıl ise şimdiden yüzde 20’lik dilime girdi ve hazirandan sonra ücretinin yüzde 27’sini vergi olarak ödeyecek. Ücretleri vergi nedeniyle yine eriyecek. 2023 yılı rakamları itibarıyla Arçelik’ten alınmayan 1 milyar 637 milyon TL alınsa, geliri yoksulluk sınırının altında olan tam 74 bin 430 işçiden vergi alınmayabilirdi.
2023 yılında Koç grubu şirketlerinden yüzde 3.4 oranında vergi ödeyen Ford Otosan’ın kârının Arçelik’in yedi katı olduğunu da hatırlarsak, sermayenin vergi muafiyeti, indirim ve teşviklerinin kaldırılmasıyla bütçe gelirleri azalmaz aksine artardı.
Tablo açık, görünen köy kılavuz istemiyor. İktidar büyük sermaye için çalışıyor.
Büyük sermayeye teşvik, işçiye dilim dilim vergi
12
22
14.04.2024
İşçilerin ve çalışanların ücret ve maaşlarından, değişen oranlarda doğrudan gelir vergisi kesilmesi nedeniyle, yıl içerisinde gelir kaybı yaşaması, enflasyonun etkisini daha da ağırlaştırmaktadır. Temel tüketim ve kullanım ürünlerindeki KDV ve ÖTV’yi kendi patronuyla eşit oranda karşılayan işçi ve emekçiler, oransal olarak patronlarından çok vergi ödemektedir.
Verginin işçi ve çalışanlar için ne ifade ettiğini ve ücretiyle ilişkisini şöyle özetleyebiliriz: Ücretler, net olarak belirlendiği istisnalar dışında, genellikle brüt olarak belirlenmekte ve yasa gereği yapılan gelir vergisi ve SGK primi kesintilerinden sonra kalan tutar işçilere ve çalışanlara ödenmektedir. Kesinti tutarı arttığında net ücret de azalmaktadır.
Gelir vergisi kesintisi, her yıl cumhurbaşkanınca kararlaştırılan yeniden değerleme oranına göre belirlenen gelir vergisi dilimlerine göre yapılmaktadır. Çalışanlar 2022 yılına kadar asgari geçim indirimi (AGİ) uygulamasından yararlanmakta iken, 2022 yılı başından itibaren AGİ kaldırılmış ve asgari ücret vergi dışı bırakılmıştır. Asgari ücretin vergi dışı tutulması, AGİ kaldırıldığı için önemli bir gelir artışı sağlamamıştır. Ele geçen net ücret, evli, 3 çocuklu ve eşi çalışmayan bir işçi için değişmezken, asgari ücretli bekar işçiler için yüzde 7’yi bulmayan bir gelir artışına yol açmıştır.
Ücretler için uygulanan vergi dilimleri ise işçiler ve çalışanların vergi yükünü, AKP iktidarı döneminde 3 katın üzerinde artırmıştır.........
© Evrensel
visit website
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Rami G Khouri
Mort Laitner
Donald Low
Ali Fathollah-Nejad
Nikkei Editorial
