24 Kasım Öğretmenler Günü, 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü, bu yazıyı 24’ünü 25’ine bağlayan gece 26’sında yayımlanmak üzere kaleme alıyorum: yazarın zor anları.

Öğretmenlik mesleği çerçevesinde bu toplumun kadına bakışını, devlet politikalarının rolünü dönemsel olarak bir düşünelim.

Bir zamanlar kadınlara; yazları tatil imkanı var ve mesai saatleri belli diye öğretmenlik mesleğini seçmeleri tembihlenirdi. Zira özel okullar sayılıydı, öğretmenlik bir memuriyetti. Mesaisi, hakları belirli, terfii kıdeme bağlı, tayin şartları tanımlanmış ve saygın bir meslekti. Pazara ve manava gittiğinizde “Hoca Hanım’a tazesinden verin meyvenin”, bankaya gittiğinizde “Hocam istirham ederim siz ayakta beklemeyin, buyurun böyle oturun.” Çocukları yetiştiren insana duyulan hürmet, bilgisine duyulan saygı vardı.

Ve kadınlar buna itiraz ederdi; neden mühendislik, savcılık, hekimlik, tiyatro ve benzeri alanlarda çalışan kadınların bir hayatı yok muydu sanki? Ev işleri eşit bölüşülse de her kadının mesleği ona rahat ettirse olmuyor muydu? Hayallere, hedeflere giden yolda neden yazları çocukları yazlığa götürmek kadar ufak beklentilere hapsediliyorlardı? Kadın isterse kürsü başkanı olurdu akademide, isterse başhekim, dilerse kabinede bakan hatta ülkede cumhurbaşkanı. Kendi çocuğuna ve ailesine daha çok zaman ayırmak ve daha çok tatil yapmak beklentisi bir cinsiyete indirgenmemeliydi.

Tarihte biraz daha öncesine gittiğimizde kadının öğretmenliği bu topraklar için çok ilerici ve kadının önünü açan bir hamleydi. Köy enstitüleri ve peşi sıra öğretmen okulları vasıtasıyla, kırsaldan da gencecik kadınlar ilim, irfan öğretmek için Anadolu’nun her köşesine doğru yola çıktılar. Kadına bakış, kadının eğitmen pozisyonunda köye varmasıyla değişiyordu. Çocukların okulu bittiğinde köyün okuma yazma bilmeyen kadınları için dersler başlıyordu. Devlet politikası neyse gazeteler, dergiler hatta romanlar, diziler, filmler, o politikayı ve sonuçlarını dile getiriyor, bazen destekleyerek, bazen eleştirerek ama icraat neyse konu o oluyor. Çalıkuşu romanı mesela her müfredatta yer almış, devlet kanalında filmi, dizisi oynamışsa, devlet tiyatroları oyun olarak sergilemişse, genç bir öğretmenin verdiği mücadele artık herkesçe biliniyordur. Hababam Sınıfı’nın Semra Hoca’sı velilere ve öğrencilere bir kadın öğretmene nasıl davranmaları gerektiğini öğretir satır arasında. Gazeteler okulların, öğretmenlerin başarısını haberleştirir. İdealist öğretmenler, spor kulüpleri, bilim takımları, tiyatro ekipleri kurar zira önlerinde feyz vardır.

Ailemde ve çevremde çok sayıda öğretmen var önceki nesillerden. Biri teyzem. 1962 senesinde, 19 yaşında bir yeni........

© Evrensel