Devlet ve sermayenin iş birliği bundan 39 yıl önce tarihin en büyük felaketlerinden birine sebep oldu. 500 binden fazla insan bir gecede gaza boğuldu. 25 bin insan öldü, 150 bin kişi halen bu felaketin yarattığı ölümcül hastalıklarla boğuşuyor. Kimse yargılanmadı, ceza almadı ve bunda bu hafta ölen Henry Kissinger’ın da parmağı vardı. Bu hafta önce Bhopal’ı hatırlayalım sonra jandarma niye Agrobay’ın, Özak Tekstil’in sahiplerini koruyor ona bakalım.

2 Aralık gecesi, ABD’li Union Carbide adlı şirketin Hindistan’ın Madhya Pradesh eyaletinin Bhopal şehrinde kurulu pestisit üreten kimya fabrikasından sızan 27 ton zehirli metil izosiyanat (MIC) gazı tüm şehre yayıldı. Fabrikanın güvenlik önlemlerindeki zafiyet çok daha önceden raporlanmıştı, ancak kâr her şeyden önce geliyordu. Gerekli eğitimden, hatta gaz maskesinden yoksun, üç kuruşa çalışan işçiler patlayan tankerin ilk kurbanları oldular. Ama zehirli duman fabrikanın sınırlarını hızla aştı, sokaklardan evlere sızdı. İnsanların gözlerini kanatan, ciğerlerini patlatan bir felakete dönüştü. Kaç kişinin öldüğü belirsiz. Union Carbide bu sayıyı 3,800 olarak açıkladı. Cesetleri toplayan, toplu mezarlara gömülmek ya da cenaze ateşlerinde yakılmak üzere kamyonlara yükleyen belediye çalışanları en az 15.000 ceset taşıdıklarını söylüyor. Bhopal’de insanlar ölmeye devam ediyor. 67 Yaşındaki Omwati Yadav, Guardian gazetesine 2019’da şöyle demiş: "Otuz beş yıldır bunun acısını çekiyoruz, lütfen artık bitsin. Bu yaşam değil, bu ölüm değil, ikisinin arasındaki korkunç yerdeyiz."

Şirketin Hindistan’daki yöneticisi Warren Anderson, önce felakete yol açanın bir sabotaj olduğunu iddia ediyor, ardından iki bin dolar kefaletle ABD’ye kaçırılıyor. İki yıl sonra Kissenger, şirketin danışmanlığını alıyor, “makul ve adil” bir anlaşma için devreye giriyor. 1989’da ABD Yüksek Mahkemesi Union Carbide’i 470 milyon dolarlık bir cezaya çaptırıyor. Yöneticiler........

© Evrensel