“Devletin ve tabiatın ortak ve yanlış sorusu şuydu:

- Maveraünnehir nereye dökülür?”

Soru, dil bilgisi ve coğrafya açısından saçma elbette. Kelime anlamı “nehrin ardı” olan “Maveraünnehir,” Ceyhun ve Seyhun arasındaki bölgenin adı. Düz mantık kullanırsak, bir yere akamaz.

Ancak daha büyük yanlış, bilinci bilinçsiz küçük düşürmelerin, birçok çocuğu eğitimden soğutması, bazısını okulu terke, hatta intihara sürüklemesi. Ece Ayhan’ın ortaokul hakkındaki şiirlerinde anlattığı bu.

Farkında olalım, olmayalım, özel ve kamusal eğitim, en geniş anlamıyla “devlet”in bir parçası. Devlet, sadece asker, mahkemeler, polis ve bürokrasiden ibaret bir yapı değil. Hakim sınıfların egemenliğini örgütleyen özel, sivil ve kamusal kurumların bütününe “entegral devlet” adını verir sosyalist düşünür Gramsci. Derslerde ve teneffüslerde devlet, yoksullara ve azınlıklara cahil ve değersiz olduklarını hatırlatır, kendi doğrusunu dayatır. Sosyolojide bunun adı (Bourdieu’nün tabiriyle) “sembolik şiddet.” Orta ikiden intiharla terk, sembolik ve fiziksel şiddet arasındaki makasın her an kapanabileceğini hatırlatır bize.

Ece Ayhan’ın şiirleri, ezilen kesimlerin devletinkinden daha gerçek bir coğrafya bilgisi olduğuna, bunun sürekli yok sayıldığına dikkat çeker:

“Yalnız Orta Doğu’da el altında satılan bir atlas.

Kim demiş on sekiz yaşından küçükler okuyamaz?”

Brezilyalı Pedagog Paulo Freire der ki: Eğitimcinin görevi, unutturulmaya çalışılan bu bilgileri, giderek eğitimin merkezine yerleştirmektir. Ancak bu ilkeye inanmak başka, bunu hayata geçirebilmek başka.

Yirmi beş yılı aşkın süredir,........

© Evrensel