Geniş dil modelleri ve üretken yapay zeka sistemleri için önümüzdeki yıl, telif tartışmaları ile geçecek. Midjourney’in yeni sürümünün 21 Aralık’ta kullanıma açılmasının ardından kullanıcılar kısa süre içinde bu sürümün pek çok film sahnesini neredeyse birebir benzerlikte yeniden üretebildiğini keşfetti. İlk örneklerin sosyal medyada yayılmasının ardından pek çok kullanıcı farklı filmlerden çok sayıda yeniden üretilmiş sahne ile durumun tekil veya birkaç filmle sınırlı olmadığını, yeni Midjourney’in çok sayıda filmden birebire yakın kopya içerik üretebildiğini pratikte ortaya koydu.
Kullanıcıların kolayca üretebildiği bu örnekler üzerinden yapay zeka üretimi içeriklerinin fikri mülkiyetine dair bir tartışma şekillenirken ikinci bir gelişme OpenAI cephesinde yaşandı. New York Times (NYT) kendi haber metinlerini izinsiz olarak geniş dil modellerinin eğitiminde kullandığı ve neredeyse birebir yeniden ürettiğini gerekçe göstererek NYT içeriklerinin kullanıldığı tüm ChatGPT ve Copilot geniş dil modellerinin yok edilmesi talebi ile OpenAI ve Microsoft’a telif davası açtı. NYT dava başvurusunda Microsoft ve OpenAI’ın NYT içeriklerini izinsiz bir şekilde kullanarak ve kopyalayarak kendilerini zarara uğrattığını, “yüksek kalitede gazeteciliği” tehdit ettiğini ve bütün bunlardan ciddi şekilde gelir elde ederken NYT’nin, tüm çabalarına rağmen içeriklerinin kullanımı nedeni ile adil bir şekilde kompanse edilmediğini öne sürüyor.
NYT’nin dava başvurusuna OpenAI ve Microsoft’un kendi fikri mülkiyetlerini nasıl ihlal ettiğine dair 200 bin sayfayı aşkın örnek de dahil edilmiş. Sadece bu örneklerin hazırlanmasının bile nasıl bir iş gücü gerektirdiğini göz önünde bulundurduğunuzda böyle bir davayı açmaya çok az sayıda gazetecilik kurumunun gücünün yeteceğinin de ayırdına varıyorsunuz. İçeriklerini ödeme duvarları arkasına hapseden tartışmalı gelir modeli ile NYT, böyle bir davayı açmaya muktedir nadir sayıdaki gazetecilik kurumundan biri. Sinema/video sektörünün büyük yayıncıları ve dağıtımcıları tarafından benzer bir davanın Midjourney’e açılması da oldukça yüksek bir olasılık.
Bu tipte davaların sektörlerin iri kıyımları tarafından açılıyor/açılabiliyor olması telif haklarının özüne dair önemli bir veri sunuyor. Telif hakları ve fikri mülkiyet güncel telif haklarının tüm ögelerini içeren Anne Kanunu’ndan bugüne özünde sanatçılar, içerik üreticileri vb. için değil büyük yayıncılar, büyük dağıtımcılar ve ilgili sektörlerin en irileri için var olagelmiştir. Böyle devasa bir büyüklüğe ulaşamamış her türden içerik üreticisi için telif hakları lehte değil aleyhtedir. Alanın devleri ciddi bir yasal sıkıntı ile karşılaşmadan daha küçük üreticilerin içeriklerinden gönül rahatlığıyla esinlenerek(!) “yeni” içerik üretebilir (bk. Zootpia, Kimba). Öte yandan tesadüfi içerik benzerlikleri ya da adil kullanımlar için bile iri kıyım olmayan içerik üreticisinin üzerinde telif davaları ile tepinilir.
NYT - OpenAI ve Microsoft davası ve büyük yayıncıların Midjourney’e açması olası dava bu denklemin dışında bir yerlerde. Çünkü yeni gelişen teknikler nedeni ile yolları kesişen farklı sektörlerin devleri telif üzerinden birbirine giriyor. OpenAI ve Microsoft kazanırsa gerçekten açık kaynaklı herkesçe erişilebilir yapay zeka teknolojileri de kazanmış olmayacak. NYT kazanırsa daha küçük yayınlar da kazanmış sayılmayacak. Her halükarda küçük yayınların içeriklerinin karşılığı verilmeden kullanılması hız kesmeden sürecek.
Muhtemelen dava sonucunda ya da daha dava bitmeden bir anlaşma ile NYT uygun bir meblağ karşılığında kompanse edilecek. Ve NYT’nin zaferi “gazeteciliğin zaferi” olarak lanse edilecek. Ancak NYT’nin ya da OpenAI ve Microsoft’un kasasına giren/çıkan dışında başkaca bir şey değişmeyecek.
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Andrew Mitrovica
Mort Laitner
Ali Fathollah-Nejad
Rami G Khouri
Nikkei Editorial
visit website
