Neden böyle bir başlık, sanki bütçe ile hiç ilgili değilmişim gibi? Halbuki benim alanım iktisat, alt alanım ise kamu ekonomisi, eski terimi ile maliyedir. Peki, hal bu ise, niçin böylesi bigane tavırla bütçenin kabulü konusunu gündeme getirdim. Daha da öteye gideyim, bütçeyi parlamento değil de, başkan yaptığı için mi acaba öyle bir tavır takındım? Yanıtım, koca bir hayırdır. Peki, o halde mesele nedir?

Yasalaşan 2024 yılı bütçesinin hedeflerine baktığımızda, istihdamın destekleneceği, büyümeyi sürdürebilmek için üretim ve ihracatın destekleneceği, fiyat istikrarının sağlanacağı, beşeri, sermaye kalitesinin yükseltileceği, para ve maliye politikasının fiyat istikrarının korunacağı şekilde eş güdüm içinde gerçekleştirileceği gibi hamasi ifadeleri görürüz. Bunlar olumsuz ifadeler mi? Tabii ki, hayır. Zaten böyle bir belgeye olumsuz bir ifade koyulabilir mi? Örneğin, hükümetin bir yıllık icraat planına işsizliğe çare aranmayacağı, zaten elde hiçbir KİT bulunmadığından yapacak bir şey yok diye bir ifade koyulabilir miydi bütçe yasasına?

Şöyle bir deneyi tüm değerli okuyucularımyapabilir. Örneğin, bundan on yıl ya da yirmi yıl önceki bütçe yasalarına baktığımızda, hemen hemen hepsinin giriş bölümünde aynı ifadelerin belki aynı cümlelerle belki biraz farklı cümlelerle bulunduğunu görürüz. Yani, şunu demek istiyorum ki, yıllık bütçeler ekonomilerin uzun yıllar kronikleşmiş sorunlarına çare olabilecek vesikalar değildir, olamazlar da! Hiçbir ekonominin sorunları yıllık bütçeler ya da programlarla çözülemez. Bütçeler ancak yürüyen programda aksayan bazı sorunlara belki kısmi çözüm getirebilir, o kadar. Bu durumun aksi örneği 1961 Anayasası ile uygulamaya koyulmuş, fakat maalesef ancak kısa süre uygulamada kalmış olan planlama, programlama ve bütçeleme sistemi oluşturmuştur. Şöyle ki, o harika sistem şöyle uygulanıyordu. Önce beşer yıllık maddi planlar yapılıyordu. Her yıl, planın birer yıllık bölümü programlanıyordu ve böylece programlanan hizmetler parasal değerlere dökülerek yıllık bütçelerin yatırım bölümleri oluşturuluyordu. Ne var ki, bu harika sistem Demirel döneminde “Halkımız plan değil, pilav istiyor” sloganı ile uygulamadan neredeyse kaldırıldı. Ne var ki, ne plan kaldı ortada, ne de halka sunulabilecek pilav. Şimdilerde ise, 2000 IMF programı ile ve son demde de üçer yıllık programlarla yetinir olduk. Plan........

© Evrensel