Atatürk’ün kendi hayatıyla ilgili bir film yaptırmaya karar verdiği, filmin senaryosunu (kendisinin) Münir Hayri Egeli’nin yazdığı, filmin çekim hazırlıklarına başlandığı fakat Atatürk’ün hastalanması ve ölümüyle film fikrinin ilk hazırlıklarıyla kaldığı, film çalışmalarına 1936 yılında son verildiğini söyler.

Yazının başlığı ‘Karanlıkta kalan yanları ve gizemleriyle bir istihbaratçı, sinemacı ve edebiyatçı’ da olabilirdi. Münir Hayri Egeli ilginç ve gizemli bir isim. Son yıllarda Atatürk filmi üzerinden yeni tartışmalara tanık olduk. Bu konu neredeyse Cumhuriyet tarihi kadar eski bir ‘mesele.’ Her dönem bir ‘Atatürk filmi’ yapılması isteği, Atatürk rolünü oynamak isteme beyanı, yapılan Atatürk filmleri üzerinden yaşanan tartışmalar oldu. Bu istek, öneri ve tartışmalar ‘60’lı yıllarda da vardı, ‘90’larda da yakın geçmiş tarihimizde de. Münir Hayri Egeli’nin konuyla ilgisi ise, ilk kez Atatürk’ün bizzat kendisinin bir film senaryosu yazdırdığı, bunu filme çektirmek istediği yönündeki kanıtlanamamış iddiası.

Öncelikle bazı liderler, devlet başkanları gibi Mustafa Kemal de sinemanın insanları, kitleleri etkileyen, yönlendiren, dönüştürebilen en etkili sanat dalı olduğunu görmüştü, biliyordu. Bu konudaki öncü isimler birbirinin zıddı ideolojilerin liderleri olan; faşist ideolojinin temsilcisi Hitler ve gerçekleşmesi olanaksızmış gibi görülen bir düşün, ütopyanın gerçekleşebileceğini bütün dünyaya gösteren, Rusya’da sosyalist devrimin gerçekleşmesine, Sovyetler Birliği’nin kurulmasına öncülük eden Komünist Önder Lenin’di.

Türkiye’de ilk sinema kurumu, sinemanın gücünden yararlanma düşüncesi ile ordu tarafından kurulur. “Osmanlı İmparatorluğu’nun Harbiye Nazırı Enver Paşa, Almanya’yı ziyareti sırasında Alman ordusunun sinemacılık kolunun çeşitli cephelerde çevirdiği haber filmlerini izleyince, sinemanın propaganda gücünü anlamıştı. Yurda dönüşünde, Osmanlı ordusunda da bir sinemacılık kolunun kurulmasını emretti. Bunun üzerine 1915’te ‘Merkez Ordu Sinema Dairesi’ (MOST) kuruldu.”(1)

Rusya da gerçekleştirilen ‘Büyük Ekim Devrimi’, yalnızca insanlığın “başka ve daha güzel bir dünya” düşünün ve yeni devrimlerin yolunu açmakla kalmamış kültür-sanat alanında da........

© Evrensel