Çok yönlü bir sanatçı, ilginç bir kişilik, birçok ‘ilk’e imza atmış bir öncü, Mısır’da sinemayı kuran insan. Türkiye’de sinemanın öncülerinden, ilk sinema dergilerinden “Sinema Postası”nın başyazarı… Tüm bunlara karşın sinema çevreleri, sinemayla ilgili insanlar dışında adı, yüzü çok da bilinmeyen fakat ilişiği olan isimlerden söz edildiğinde şaşırılan biri Vedat Örfi Bengü. Birçok insanın Nâzım Hikmet’ten dolayı tanıdığı, bildiği Piraye Hanım’ın ilk eşi, Eleştirmen, Yazar ve Yayımcı Memet Fuat’ın babası.

Manevi annem gibi olan, sık sık evinde buluştuğumuz, sohbet edip anılarını dinlediğim ön-Yeşilçam’ın ilk büyük yıldızı Sezer Sezin’den çokça duyup dinlediğim sinemacılardan biriydi Vedat Örfi Bengü. Birlikte tiyatro topluluğu kurarlar, aynı filmde oynarlar. Mısır’da sinemayı kuran ilk isimlerden biri olduğunu da Sezer Hanım’dan öğrenmiştim.

Birçok kaynakta doğum tarihi 14 Ekim 1900 olarak yazıyor olsa da “Şaire Nigâr Hanım’ın düşürdüğü tarihten 21 Aralık 1899’da doğduğu anlaşılan”(1) Vedat Örfi Bengü oyuncu, yönetmen, oyun ve senaryo yazarı, besteci, çevirmen, romancı olarak adını tarihe yazdırır.

Annesi sadrazam Halil Rıfat Paşa’nın kızı Güzide Hanım, babası Viyana Elçisi Ali Paşa’nın oğlu, II. Abdülhamid’in yaveri Mehmet Ali Paşa’dır. Soyadı Kanunu öncesinde bütün aile Urfi lakabını kullanır; Vedat Urfi, Soyadı Kanunu ile Bengü soyadını almış, Urfi adını “Örfi” olarak soyadından önce kullanmayı sürdürür.

“Türkiye’de sinema sanatı 1900’lü yılların başında belgesel ve kısa metraj çekimler olarak gerçekleşmiş ve cumhuriyetin ilanının ardından yavaş yavaş bir sinema seyirci kitlesi oluşmaya başlamıştı. İlk sinema dergilerinden biri olan “Sinema Postası” 8 Aralık 1923 tarihinde yayın hayatına başladı. Sahibi, Şair Nâzım Hikmet’in babası Hikmet Nazımdır, başyazar olarak Vedat Örfi Bey görev almıştı.”(2)

İstanbul işgal altındayken, Bursa’ya halasının evine konuk gittiğinde Piraye’yle karşılaşır. Daha eli ekmek tutmadan, babası Mehmet Ali Paşa’ya güvenerek evlenir. Bu........

© Evrensel