Güçlü yazarlardan bazıları vardır ki tek bir eseri ile ölümsüzlüğün tarafına geçerler. Esas olan ve aynı zamanda yazarı ölümsüz kılan tılsım da eseridir. Bu yazarlardan birisi de Gonçarov’ dur . “Oblomov “ ise İvan Gonçarov’un isminin ötesine geçmiş, onun çok sevilen klasikleşmiş kitabıdır. “Oblomov “ örneğindeki gibi “ Gösteri Toplumu “ veya “Katı Olan Her Şey Buharlaşıyor “ kitapları da yazarlarının ötesine geçmiş eserlerdir. “Bu eserleri yazanlar kimlerdi ? “ sorusu akıllara takılan bir soru pek olmamıştır. Yazarlarının isimlerinin gündeme gelemeyişi belki yazarlarının sadeliklerinden kaynaklı olabilir. Kitaplar yazarlarını fersah fersah geçmiştir.

Oblomov, böyle bir eserdir. Bir tembellik anlamının ötesinden; aslında anlatımı tarihten gelir. Oblomov’un ilk öncülleri Atina sokaklarında para karşılığında din, devlet, erdem hakkında dersler veren sofistlerdir. Pek yıkanmayan bu sofistler avare avare gezinirler. Bu tipler, tarihin ilk aylaklarıdırlar. Sofistlerin böyle nitelenmelerinin nedeni sadece salt retorik ile para kazanmalarındaki yaratıcılıktır. Sofistler bu şekilde para kazanırken, sofistlerden bağımsız ilerleyen sofistler de vardır. Ölüme giderken eşi ve yakınları tarafından aylaklıkla suçlanan Sokrates’in konumu diğer sofistlerden farklıdır. O şüphecilik ile aylaklığa kavuşmuştur. Sokrates para kazanmak yerine gençlere erdemi, ahlakı anlatan bir aylak sokak filozofu olarak kalmıştır. Ama Sokrates çalışmadan ulaştığı bu şöhreti ile bütün yaratıcı aylakların ilhamı ve atası olmuştur. Ondan etkilenen başka bir yaratıcı aylak Diogenes’tir, o aylaklığını dönemin haşmetli İmparatoru İskender’in karşısında, “Gölge etme! Başka ihsan istemez.“ diyerek yapmıştır. Böylesine özgür bir bireyin sözünü; üzerine örttüğü örtüsünden başka bir şeyi olmayan, yaşlandığında bir baston sahibi olabilmiş bir insan, ancak böyle bir sözü söyleyebilir. Aylaklık bir vazgeçmedir. Kendi olabilmek için vazgeçmedir. Sistemden, rutinden, emir alma hiyerarşisinden, yaşamak için köle ücretinden kurtulmadır. Aylak insan asalak olamaz. Asalak olan insan en basit ihtiyaçlarını dahi bağımlısı, kölesi olduğu nobranından isteyerek yaşar. Fakat köle olarak çalışmayı ret eden kişi; kendisi olma yolunda bir şeyleri başarabilir. Çok çarpıcı bir örnekle ifade edersek; Aristo’nun anlatımıyla, “Mısır’da geometriyi boş gezen, hiçbir işi olmayan rahipler bulmuşlardır. “

“Galile, dünyayı değiştirmek bakımından herhangi bir hükümdardan çok fazlasını yapmıştır.” (1)

Diye söyler Bertrand Russel oysa modern dünya paradigmasına göre Galile bir işsizdir. Aslında o bir aylaktır. Russel aylaklığı “Aylaklığa Övgü “ kitabında şöyle tanımlar;

“Sanatı geliştiren, bilimleri bulan sınıftır; bu sınıf kitaplar yazmış, bu sınıf felsefeler ortaya atmış ve toplumsal ilişkileri bu sınıf inceltmiştir. Hatta baskı altındakilerin kurtuluşu bile yukarıdan aşağı doğru gelmiştir. Aylak sınıf olmasa, insanlık barbarlıktan hiç kurtulamazdı.” (2)

Russel çalışmayı........

© Fikir Coğrafyası