Beynin ürettiği yanlış hafıza genellikle bir olayın nasıl olduğuna ilişkindir. Örneğin, ameliyat sonrasında işe geri döndüğünde hafıza sorununu patronlarının iyi karşılamayacağına dair kaygıları vardı. “İşverenin iş konusunda oldukça katı olduğunu biliyordum. Bu yüzden beynim onları belli bir kategoriye koymuş ve belli bir yönde davranış bekliyordu” diyor. Amnezi olarak da bilinen hafıza kaybı nedeniyle onlarla yaptığı toplantının ayrıntılarını hatırlamıyordu; ama beyni, hafızasındaki o boşluğu kendi beklentilerine uygun olarak doldurmuştu. Bazı yönleriyle bu inşa süreci, herkesin yaşadığı hatırlama sürecine ait abartı olarak görülebilir.
Geçmişi hatırlamaya çalışırken beynimiz, olması en muhtemel ayrıntıları seçerek olayı yeniden canlandırmaya çalışır. “Beynimiz arka planda bilgi ayıklama ve test etme konusunda birçok şey yapıyor. İlgili anıların ne kadar güçlü olduğunu kontrol edip ilgisiz olanları bastırıyor” diye açıklıyor Matthew.
Bu süreçte ortaya çıkan her şey normal insanlar açısından da her zaman doğru olmayabiliyor. Kazara yanlış bilgiyi çekip hiç olmamış şeyleri içeren “yanlış anılar” üretebiliyoruz. Sağlıklı beyinlere bile yanlış anılar yerleştirmek oldukça kolay aslında.
Yeni Zelanda ve Kanada’da yapılan bir deneyde psikologlar, deneklere gökyüzünde balon gezisine çıkmışlar gibi gösteren fotoğraflarla onlara gizlice telkinde bulundular. Fotoğraflarla ilgili konuşmalarında deneklerin yarısının buna inandığı görüldü.
Kayıt altına almak
Önemli ayrıntıları çoğunlukla doğru hatırlarız; ama Matthew beyin hasarı nedeniyle doğruları denetleme süreci bozulmuş, daha fazla yanlış anı üretir olmuştu. Ama ondan daha kötü durumda olanlar da vardı. Bazıları gerçek olması mümkün olmayan şeyler de hatırlayabiliyordu. Örneğin bir hasta, uzay aracı inşa edip Ay’ın etrafında uçtuğunu söylüyordu. Başka bir hasta komadan uyandıktan sonra, kız arkadaşının ikiz bebek beklediğini söylemişti. Ultrason resimlerini gördüğünü ve sevgilisinin karnının fotoğrafını çektiğini hatırlıyordu. Oysa kadın hamile değildi.
Matthew artık not defteri tutarak nereye gittiğini, ne yediğini, insanlarla ne konuştuğunu vs. kaydediyor. Böylece kurduğu ana çatı etrafında olayları hatırlamaya çalışıyor. Bazen bu durumda bile yanlış anılar kaydettiği de oluyor. Bu daha çok kaygı duyduğu konularda kendi kaygıları etrafında şekilleniyor.
Ancak Matthew’in canını sıkan en büyük sorun bu hafıza kaybı ve yanlış anı kaydı değil. Ameliyat sonrasında hissettiği yorgunluk hala devam ediyor. “Bu yorgunluk ortadan kalktığında mutlu olurum artık. O zaman hafıza kaybı ile baş edebilirim” diyor. Geleceğin garanti olmadığının farkına vardığını söyleyen Matthew içinde bulunduğu anın tadını çıkarmaya çalışıyor. “Yaşadığınız an sahip olduğunuz tek şey” diyor.
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Rami G Khouri
Donald Low
Mort Laitner
Ali Fathollah-Nejad
Nikkei Editorial
Michael Kwet
visit website
