Marksizmin bilimsel yönteme ilişkin en önemli saptamalarından biri, Kapital’in ilk cildinin yayınlanmasından ardından ‘Hegel’i anımsattığını’ söylenmesi üzerine Marks’ın verdiği yanıtla formüle edilmişti. Marks’ın yanıtı şöyleydi: “Kuşkusuz, sunum tarzının araştırma tarzından şekil olarak ayrılması gerekir. Araştırma sırasında, materyalin tüm ayrıntılarıyla ele alınması, farklı gelişim biçimlerinin çözümlenmesi ve bunların iç bağlantısının keşfedilmesi gerekir. Gerçek hareket, ancak bu işin yapılmasından sonra, uygun şekilde betimlenebilir. Bu başarıldığında ve materyalin yaşamının aynadaki gibi ideal bir yansımasına ulaşıldığında, a priori (önsel) bir yapıvarmış gibi görünür”.

Bu alıntıdaki araştırma sözcüğünü Marks ‘anfrage (inquiry)’ olarak kullanmış. Sözcükaraştırma anlamına da gelmekle birlikte, Türkçe karşılığının ‘soruşturma’ olduğunu düşünüyorum. Hatta soruşturmanın diğer anlamlarından da ayırmak için, ‘uygulama kısmı olmayan araştırma’ demek daha doğru gibi.

Marks’ın araştırma ve sunum yöntemleri arasında yaptığı ayrımın asıl olarak sosyal bilimler için geçerli olduğu söylenebilir. Eleştiriye konu olan, Kapital’deki ‘meta’ kavramına yıllar süren çalışmaların sonunda ulaşmasına karşın, kitabına doğrudan bu kavramla başlamasıydı. Kısacası Marks’ın sisteminde ilk anda sonuç olarak beliren, hemen ardından neden kategorisine geçiş yapıyordu. Doğa bilimlerinde ise durum farklıdır; genellikle yapılan........

© Gazete Manifesto