Günümüzde bilimin öncülüğünün ABD’de olduğu tartışılmaz bir gerçek. Bilim anlayışı yanlış ve öncelikleri geniş kitlelerin gereksinimlerine uygun olmayabilir ama kendi politikasını tüm dünyaya kabullendirmiş durumda ve hangi parametreye bakarsanız bakın açık ara önde. En çok yayın, en etkili yayın, en çok değini, en çok Nobel, en gelişmiş laboratuvarlar, en iyi üniversiteler… Hiç fark etmiyor hepsinde net bir üstünlükleri var.

Aslında ABD’nin bilim egemenliği çok eski değildir, yaklaşık otuz yıl önce, 1990’lı yıllarla birlikte bu konuma geldiğini söyleyebiliriz. Evet, öncesinde de önemli bir yere sahipti ama Avrupa ve SSCB’nin de bir ağırlığı vardı. Aralık 1991’de SSCB’nin resmen sonlanmasıyla en önemli rakip çekilmiş oluyordu. O dönemde Avrupa Birliği de kritik bir hata yaparak 1999 Bologna Bildirgesi’nin gerekçe bölümünde “Rönesans ve Aydınlanma ile başlayan Avrupa’nın bilimdeki önderliğinin artık kaybedildiği” saptamasıyla ABD piyasa sistemine geçiş yapıyordu. Gerçekten de son döneme kadar bilimdeki neredeyse tüm atılımlar Avrupa kaynaklıydı ve Bologna ile birlikte kendi üniversite/bilim geçmişini reddeden bir anlayışı seçiyordu. Elbette bu sadece basit bir tercih değil, küresel kapitalizmin politika değişikliğinin getirdiği bir durumdu.

ABD’nin bilimdeki atılımında iki önemli hamle olduğu söylenir. Bunlardan ilki 1945........

© Gazete Manifesto