Sanırım Dokuz Eylül Üniversitesi’ndeki (DEÜ) manav öyküsünü hepiniz anımsarsınız. (1) Rektör Nükhet Hotar sosyal medya hesaplarından olayı şöyle duyurmuştu: “Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın himayelerinde başlatılan vatandaşlarımızın evlerine uygun fiyatlarla meyve sebze götürmelerini sağlayan girişimlerine destek olacak ‘DEÜ Manav’ uygulaması ile ihtiyaç sahibi öğrencilerimize sosyal yardımda bulunmayı da hedefliyoruz”. Bunları yazmamın nedeni geçenlerde ünlü bir Alman üniversitesinde bu konunun gündeme gelmiş olması. Ayrıntı bilmiyorum ama herhalde “neden bizim aklımıza gelmedi” diye hayıflanmamışlardır; ya inanmışlardır ya da çok gülmüşlerdir. Bilmezler ki, son dönemde Türkiye’de rektörler bilimle değil, siyasi iktidara yakınlıkla atanıyor. Tam da şu haberde olduğu gibi: “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ilk adımı 13 üniversitenin rektörünü değiştirmek oldu: Övdüler, atandılar.” (2)

Türkiye’de akademi geleneği böyle değildi elbette, siyasi iktidara karşı üniversiteyi savunan rektörler de görmüştük:

Ord. Prof. Dr. Sıddık Sami Onar 1897 doğumlu bir hukukçu. 1946 yılında yürürlüğe giren ve üniversiteye özerklik getiren yasa sonrası İstanbul Üniversitesi’nin seçimle gelen ilk rektörüdür. Göreve geldiği günden itibaren iktidarın katılmadığı uygulamalarını eleştirmekten çekinmez. Örneğin Niyazi Berkes, Behice Boran ve Pertev Naili Boratav’ın DTCF’den atılmaları üzerine “herkes istediği bilimsel doktrine inanmakta serbesttir. Komünizme inanmak bir suç ise bu adliyeye aittir, biz ona karışmayız. Üniversitede ders olarak komünizm de sosyalizm de liberalizm de objektif bir şekilde tetkik edilebilir” diye görüşünü açıklar.

Gerçekten de inandığı bir şeyi her ortamda savunmaktan sakınmayan bir kişidir. İlber Ortaylı şöyle anlatıyor: “1940’ların sonunda Avrupa’daki bir rektörler toplantısında Sıddık Sami Onar; en eski Avrupa üniversitesi benimki, protokolde başta ben gelirim diye tutturmuş. Hak vermemek taşra üniversiteleri rektörlerinin ne........

© Gazete Manifesto