Doğumunun 95. Yılında saygı, özlem ve şükranla andığımız, eserleri 170 dile çevrilen, Shakespeare ve Tolstoy’dan sonra dünyada en çok okunan büyük Türk yazarı Cengiz Aytmatov, Mankurt ve Mankurtlaşma sözünün telâffuzu ve anlamı dünya edebiyatına kazandıran kişidir. Aytmatov’un, “Gün Olur Asra Bedel” romanında yer verdiği bu söz bir Kırgız efsanesinde geçmektedir. Yazar, mankurtlaşmayı ölüme dahî rahmet okutan bir son olarak tanımlar. Peki, nedir mankurtlaşma?

Efsaneye göre Kırgızların komşusu ve can düşmanı olan Juan-Juanlar [tarihte bizim Cücenler (Avarlar) olarak tanıdığımız kavim] son derece gaddar ve acımasızdır. Cücenler, her fırsatta komşu kabilelere, oymaklara baskınlar düzenlemekte bu saldırı ve baskınlarla ortalığı cehenneme çevirip; yakıp yıkmakta, yağmalamaktadırlar. Cücenler, bütün bunlarla da yetinmeyip alıp götürdükleri genç tutsakları mankurtlaştırarak ölünceye kadar kendilerine köle yapmaktadırlar.

Cücenler’in geliştirdikleri ve genç tutsaklar üzerinde uyguladıkları özel bir metot vardır. Esir gençlerin önce kafa derileri yüzülür; yeni kesilmiş deve derisinden bir parça alınarak esir gençlerin kazınan başlarına dikilir.

Gençler, başlarını yere sürtmesinler diye de boyunları bir ağaç kütüğü ile sağlamlaştırılır. Elleri bağlı, aç-susuz kızgın güneşin altında bırakılan gençlerin başlarına geçirilen taze deve derisi, güneş altında kuruyup çekildikçe dayanılmaz bir acı verir. Alttan gelen saç kılları, kalın deve derisinden........

© Günışığı Gazetesi