Rus işgali başladığında Ukrayna’daki askerlik şubelerinde kuyrukların ucu bucağı görünmüyordu. Büyük bir vatanperverlikle sıraya girenler arasından yaş ve sağlık durumu elverenler orduya alınıyor, askerlik için yeterli olmayanlar evlerine yollanıyordu. O gün evine dönen “elverişsizler” şimdi mecburen cepheye sürülüyor, kuyruktan direkt cephe yolunu tutanlar ise iki yıldır kesintisiz savaşıyor.

Daha doğrusu savaşıyordu; Zelenski başkanlık kararnamesi çıkardı ve dondurucu soğukta iki lokma tayınla çarpışmaktan bitap düşmüş, Rusların ilerleyişi karşısında moralsiz o askerleri azat etti. Asker yakınlarından gelen baskılar sonucu nisan ayı itibariyle bir yıllığına ihtiyat sınıfına alındılar. Sayıları açıklanmıyor. Global Firepower Index verilerine göre Ukrayna’nın 900 bin aktif askeri bulunuyor, kaçı kararname kapsamına girdi, meçhul. Üstelik, bin kilometrelik cephe boyunca Rus güçlerini durdurmak için Kiev yönetimi umutsuzca taze kuvvet arayışı içinde.

Zelenski geçen aralık ayında 500 bin askere daha ihtiyaç duyduklarını söylemişti. Yarım milyonluk kuvvet talebinde bulunan kişi Genelkurmay Başkanı Valeri Zalujni’ydi; Zelenski’nin popülaritesi nedeniyle siyasi rakip gördüğü Zalujni malum geçen ay görevden alındı ve şimdi Londra’ya Büyükelçi tayin edildi. Böylece Zalujni askeri karar verici arenadan uzaklaştırılmış oldu ama yeni görevi önemli, çünkü İngiltere Kiev’in önde gelen silah tedarikçilerinden.

Amerikan Kongresi 60 milyarlık askeri yardım paketini onaylamadığı için Ukrayna’nın mühimmat sıkıntısı da var. Ancak öncelikli ihtiyaç, cephedeki yorgun güçleri çekmek için gereken yeni askeri personel. Fakat o ihtiyacı karşılayacak iki yol da tıkalı görünüyor.

Birincisi: Yeni seferberlik yasasıyla orduya ek askeri personel sağlanması planlanıyordu. Bireyleri yaşayan ölü haline getirecek kadar sert yaptırımlar içeren yasa tasarısı meclise sunuldu, ancak milletvekillerinin tepkisi nedeniyle geri çekildi. Bir daha meclis gündemine gelir mi, belirsiz. Savaşta orduya alınma yaşını 27’den 25’e düşüren yasa tasarısı bir bakış açısıyla adaleti tesis edecekti, çünkü binlerce asker cephede çarpışırken eli silah tutabilecek nitelikte erkekler Kiev veya Lviv’in kafelerinde keyif çatıyor – bu halk arasında dillendirilen bir hakikat. Mesela, 27 yaş üstü olduğu halde mastır veya doktora yapanlar da silah altına alınmaktan muaf. Oysa yeni seferberlik yasa tasarısında böyle bir muafiyet yok: Süresiz olan askeri hizmeti 36 ayla sınırlandırıyor, askere alınma online çağrıyla yapılıyor, başvuru yapmayanların banka hesapları dondurulup sürücü belgeleri iptal ediliyor.

“BEYAZ BİLET”LE KAÇIŞ

İkincisi: Kiev devlet sırrı olduğu gerekçesiyle askeri zayiatı açıklamıyor, ancak tahminlere göre 70 bin askerini kaybetti, 120 bin yaralı var. Dolayısıyla savaşmak istemeyenler yurt dışına kaçıyor. Çünkü bir kere askere alındıktan sonra teskere vakti bilinmiyor, ordudan asla salıverilmemek söz konusu.

Bugün AB ülkeleriyle İsviçre, Norveç ve Liechtenstein’da yaşayan askerlik çağındaki Ukraynalı erkeklerin sayısı 650 bini buluyor. Genel seferberlikten bu yana 18 – 60 yaş grubundaki erkeklerin, üç veya daha fazla çocuk sahibi olmak ve hasta bakımı gibi belirli istisnai durumlar dışında ülkeden çıkışı yasak.

Ancak cepheden kaçanlar için çeşitli çıkış yolları mevcut. Kaçış güzergahlarından biri Ukrayna’nın güneybatısında, Romanya ile sınırı oluşturan Tisa Nehri. 600 km’lik sınırda Frontex ve Rumen polisi devriye geziyor, termal kameralarla sınır ötesinde Ukrayna toprakları gözleniyor. Romanya polisinin kayıtlarına göre 8 bin 500 kişi nehrin taşkın sularını aşmayı başarmış. Savaşın başından bu yana Tisa’da can verenlerin sayısı ise 13. Rusya üzerinden kaçanlar da mevcut. BM verilerine göre yaklaşık üç milyon Ukraynalı, Rusya sınırını geçti. Bu yolu kullananların kaçı erkek ve kaçı Rusya’da kaldı bilinmiyor. Rusya’dan ayrılanlar ise Belarus’tan Polonya’ya geçiyor.

Bir de ülkede yaygın yolsuzluk sayesinde, trans erkeklere askerlikten muafiyet sağlayan “beyaz bilet” edinip Moldova sınırından yurt dışına çıkanlar var. Doğum sertifikasına göre kadın olanlara askerlik şubelerinden sağlanan bu belgeye 5 bin dolara varan paralar ödeniyordu. Son bilgilere göre Telegram kanallarından 7 bin dolara kadar “beyaz bilet” temin etmek mümkün. Askerlik şubelerinde bilet yolsuzluğuna karışanları 10 yıla kadar hapis cezası bekliyor.

PARALARINI KESİN, KAÇAKLAR GERİ DÖNSÜN

24 Şubat 2022’de Rus istilası başladığında Zelenski video mesajında “Hepimiz buradayız” diye meydan okumuştu. Ancak geçen zaman içinde görüldü ki Ukraynalıların hepsi orada değil. Böylece askerlik yaşındaki Ukraynalıları barındıran ülke hükümetlerine karşı kaçakları geri göndermeleri için baskı dönemi başladı.

Politico’ya konuşan AB diplomatları “Ukraynalı kaçakların geri dönüşünü düzenleyen kurallar getirilmesi için aylardır baskı uygulanıyor” diyor. Kiev haberi yalanladı, ancak Zelenski’nin bir danışmanı, geçici koruma altındaki kaçaklara destek ödeneklerinin kesilmesi talebini Almanya’ya yönelik olarak açıkça dile getirdi. Ancak Almanya’nın sığınmacılara sosyal desteği anayasal zorunluluk. Ukrayna muhalefeti ise hükümetin kaçakların geri getirilmesi konusunda yeterince kararlı davranmadığı görüşünde. Eski Devlet Başkanı Poroşenko’nun partisi, kaçaklara sosyal yardımların kesilmesi için Avrupa’daki partnerlere baskı yapılmasını istiyor.

Yurt dışında yaşayan Ukraynalıların çoğunun ülkelerinde banka hesapları var; hesaplar üzerinden yaptırım uygulanabilir. Ancak Zelenski’nin popülaritesini düşürmemek için bu yolu tercih etmediği söyleniyor.

Sığınmacıların pasaport sürelerini uzatmaları için Ukrayna konsolosluklarına gitmesi gerekiyor ki, bu asker kaçaklarının doğrudan silah altına alınması demek. Bu arada, kaçak avcılarının çeşitli Avrupa kentlerinde adamları sokaklardan topladığını gösteren videolar dolaşıyor internette.

Kiev aradığı yarım milyon askeri bulsa bu sefer ekonomik güçlüklerle karşılaşacak. Bugün savaşın maliyeti 46 milyar dolar civarında, toplam bütçenin yarısı kadar. Paranın büyük kısmı asker maaşlarına gidiyor. Zelenski’nin açıklamasına göre yarım milyon ek askeri personel devlete 12 milyar Euro tutarında ilave yük getirecek. Bu bedeli karşılamak için de üç milyon ilave vergi mükellefine ihtiyaç var.

Nitekim Zelenski’nin İstanbul’da Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinde tahıl koridoru bakımından Ukrayna’nın ekonomisi de gündemdeydi. Zelenski, “30 milyon tondan fazla tahıl o koridordan geçti. Karadeniz’e kıyısı olan ülkeler tüm limanlarımızın çalışmasını istiyor. Odessa’daki limanların yanı sıra biz liman sayısını artırmak istiyoruz” dedi.

Ukrayna’nın ilave yarım milyon asker kadar, geçim kaynağı tahıl ihracatı için Karadeniz’den ilave güzergahlara da şiddetle ihtiyacı var. Sebebi de Polonyalı çiftçilerin öfkesi…

Savaşın ilk gününden beri Ukraynalı sığınmacılara kapılarını sonuna kadar açan Polonya’nın sınırları bugün blokaj altında. Avrupa Birliği’nin “Yeşil Mutabakat” kuralları ve Ukrayna’dan gelen tahıl ürünleri haksız rekabet oluşturduğu gerekçesiyle ayaklanan Polonyalı çiftçiler geçen aydan beri traktörlerle Ukrayna’ya geçişleri de kapatmış bulunuyor. Ucuz tahıl komşu dostluğunu bozdu.

QOSHE - Ukrayna yarım milyon asker arıyor – yurt dışındaki 650 bin kaçak nasıl getirilir - Ayşe Özek Karasu
menu_open
Columnists Actual . Favourites . Archive
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close
Aa Aa Aa
- A +

Ukrayna yarım milyon asker arıyor – yurt dışındaki 650 bin kaçak nasıl getirilir

24 0
09.03.2024

Rus işgali başladığında Ukrayna’daki askerlik şubelerinde kuyrukların ucu bucağı görünmüyordu. Büyük bir vatanperverlikle sıraya girenler arasından yaş ve sağlık durumu elverenler orduya alınıyor, askerlik için yeterli olmayanlar evlerine yollanıyordu. O gün evine dönen “elverişsizler” şimdi mecburen cepheye sürülüyor, kuyruktan direkt cephe yolunu tutanlar ise iki yıldır kesintisiz savaşıyor.

Daha doğrusu savaşıyordu; Zelenski başkanlık kararnamesi çıkardı ve dondurucu soğukta iki lokma tayınla çarpışmaktan bitap düşmüş, Rusların ilerleyişi karşısında moralsiz o askerleri azat etti. Asker yakınlarından gelen baskılar sonucu nisan ayı itibariyle bir yıllığına ihtiyat sınıfına alındılar. Sayıları açıklanmıyor. Global Firepower Index verilerine göre Ukrayna’nın 900 bin aktif askeri bulunuyor, kaçı kararname kapsamına girdi, meçhul. Üstelik, bin kilometrelik cephe boyunca Rus güçlerini durdurmak için Kiev yönetimi umutsuzca taze kuvvet arayışı içinde.

Zelenski geçen aralık ayında 500 bin askere daha ihtiyaç duyduklarını söylemişti. Yarım milyonluk kuvvet talebinde bulunan kişi Genelkurmay Başkanı Valeri Zalujni’ydi; Zelenski’nin popülaritesi nedeniyle siyasi rakip gördüğü Zalujni malum geçen ay görevden alındı ve şimdi Londra’ya Büyükelçi tayin edildi. Böylece Zalujni askeri karar verici arenadan uzaklaştırılmış oldu ama yeni görevi önemli, çünkü İngiltere Kiev’in önde gelen silah tedarikçilerinden.

Amerikan Kongresi 60 milyarlık askeri yardım paketini onaylamadığı için Ukrayna’nın mühimmat sıkıntısı da var. Ancak öncelikli ihtiyaç, cephedeki yorgun güçleri çekmek için gereken yeni askeri personel. Fakat o ihtiyacı karşılayacak iki yol da tıkalı görünüyor.

Birincisi: Yeni seferberlik yasasıyla orduya ek askeri personel sağlanması planlanıyordu. Bireyleri yaşayan ölü haline getirecek kadar sert yaptırımlar içeren yasa tasarısı meclise sunuldu, ancak milletvekillerinin tepkisi nedeniyle geri çekildi. Bir daha meclis gündemine gelir mi, belirsiz. Savaşta orduya alınma yaşını 27’den 25’e düşüren yasa tasarısı bir bakış açısıyla adaleti tesis edecekti, çünkü binlerce asker cephede çarpışırken eli silah tutabilecek nitelikte erkekler Kiev veya Lviv’in kafelerinde keyif çatıyor – bu halk arasında dillendirilen bir hakikat. Mesela, 27 yaş üstü olduğu halde mastır veya doktora yapanlar da silah altına alınmaktan muaf. Oysa yeni seferberlik yasa tasarısında böyle bir........

© Habertürk


Get it on Google Play