FERDİ Tayfur, 1994’te “Fadime’nin Düğünü” albümünü çıkardığından hafızama kazınan ilk şarkısı, böyle dönemlerde dilime yerleşir…
Şarkı, şehre gelip de umduğunu bulamadığı için köyüne geri dönmeye çalışan insanların hikayesini anlatır:
“Ne ümitle geldik koca şehre/ Allah sonumuzu hayır getire/ Alacaklı haciz koymuş bekire, abo/ Hadi gel köyümüze geri dönelim/ Fadime’nin düğününde halay çekelim…”
TUİK’in önceki gün yayınladığı Türkiye nüfusunun son durumu ve hareketlerine ilişkin verileri inceleyince, şarkı yine pelesenk oldu…
İl, ilçe merkezi ile belde ve köylerdeki nüfus artış hızına yönelik verilerin en dikkat çekici olanı, 21 ildeki yüksek nüfus artışı…
Bunların birindeki artış ise oldukça yüksek binde 50’nin; yani yüzde 5’in üzerinde…
Nüfus artış hızı, bindelik oranlarla illerin dördünde 40’ın, üçünde 30’un, dördünde 25’in üzerine yükselirken, dokuzunda da binde 20’yi aşan orana ulaşmış.
BİNDE 30-40 ÜZERİNDEKİLER
Rekoru elinde tutan ise geçmiş yıllarda da görüldüğü gibi binde 57; yani yüzde 5,7 nüfus artış hızıyla Tunceli…
Son yılların rekorunu kıran Tunceli’yi, binde 40 üzerindeki nüfus artış hızıyla Siirt, Çankırı, Kilis ve Hakkâri izliyor.
Bu 4 kent arasında en büyük patlamanın yaşandığı vilayet ise 48,5 ile Çankırı…
Çankırı’nın geçmiş yıllardaki davranışında da benzer nüfus hareketleri var; bunun özel gerekçesine biraz sonra değineceğim…
Onu bindelik oranlarla Kilis 47,9; Siirt 47,5 ve Hakkâri 43,7 ile izliyor...
Bu dört vilayeti binde 30 üzerinde iç göç alım hızıyla 3 şehir takip ediyor…
Sırasıyla, 39,6 ile Sinop, 31,4 ile Niğde ve 30,9 ile de Kırıkkale…
YÜZDE 20-25 ÜZERİNDEKİLER
Binde 25 üzerinde artış hızı gösteren 4 il var:
Iğdır (29,7), Kastamonu (28,4), Yalova’da (28,1) ve Gümüşhane (27,3)…
Nüfus artış hızı binde 20 üzerinde çıkan 9 il ise şöyle:
Sivas (24,1), Elazığ (21,6), Tekirdağ (21,3), Bayburt (21,2), Giresun (23,8), Kırklareli (20,9), Şırnak (23,3), Mardin (21,0), Şanlıurfa, (20,0)…
NÜFUS ARTIŞ HIZI EKSİYE DÜŞENLER
Buna karşılık 10 ilde nüfus hızı eksiye düşmüş…
Tahmin edileceği gibi depremden en çok etkilenen 4 ildeki düşüş hızı oldukça fazla:
Bindelik oranlarla Malatya 89,9; Hatay 87,6; Kahramanmaraş 53,0 ve Adıyaman 48,7…
Ancak burada dikkat çeken bir diğer nokta diğer illerdeki deprem kadar ekonomik yıkımın da etkisi…
Hayat pahalılığı, özellikle de kiralarla gündemde olan İstanbul’daki nüfus düşüş hızı da bunun göstergesi; ilk kez eksiye düştü ve binde 16 gibi bir rakama ulaştı…
Oysa İstanbul yakın zamana kadar en fazla nüfus artışı hızı olan iller arasındaydı...
Geçen yılki nüfus artış hızı binde 4,2 olan İstanbul’un ciddi gerileme içinde olduğu görülüyor…
İstanbul’u binde 8,7 ile Kütahya ve binde 2,7 ile de Bilecik izliyor...
Depremin etkisini hissettirdiği Osmaniye (3,1) ve Adana (1,7) ve bir önceki depremin yaraladığı Van (1,0) ise onları geriden takip ediyor…
Bu iller toplamda 85 milyon 372 bin 377’ye ulaşan nüfustaki 92 bin 824 kişilik artıştan pay alamadıkları gibi, göç vermişler…
İLÇE, KASABA VE KÖYE AKIN
Görünen o ki eksilen kentlerden gitmek için tercih ettikleri vilayetler sanıldığının aksine Ankara gibi büyükşehirlerden çok, küçük Anadolu illeri…
Veriler gösteriyor ki batıdaki yerleşimlerde göç edenler kent merkezleri yerine, kasaba ve köylerini tercih ederken, doğudaki illerde göç daha çok kent merkezlerine yönünde gerçekleşmiş…
Özellikle Kırıkkale, Yalova, Kırklareli, Sinop gibi çok yakınında bir büyük kent olan illerde göç kent merkezleri yerine belde ve köylere olmuş…
KARADENİZ’DEKİ KABARMA
Kastamonu’da ise sahil kenarındaki ilçelerin nüfusu yükselmiş.
Niğde nüfusu ise otobanın yapılması sonrası, yol kenarındaki belde ve köylerde artmış…
Benzer durum en yüksek nüfus artışının yaşandığı Tunceli’de de söz konusu; belde ve köy nüfusları yükselmiş...
YATIRIMLARIN ETKİSİ
Peki, diğerlerine olan akın, İstanbul’da yaşandığı gibi başta kiralar olmak üzere artan ekonomik hayat şartları mı?
Yoksa başka faktörler de söz konusu mu?
Niğde, Bingöl, Bitlis, Kastamonu örneğinde de görüldüğü gibi artışın temel nedeni gelen yatırımlar.
Bingöl’de Sütaş’ın kurduğu fabrika büyük bir göç hareketini de beraberinde getirmiş…
Bingöl milletvekili Feyzi Berdibek, son dönem gelen hayvancılık yatırımının yanı sıra demir çelik ve tekstil alanındaki yatırımların da nüfus artışına etki yaptığını belirtti.
Bir diğer ilginç örnek ise Kastamonu; burada da ağaç sanayinin üniversite ile işbirliği içinde teknolojiye dayalı gelişimine, bir de iklim değişikliğiyle birlikte Karadeniz’de daha fazla denize girilebilir gün sayısının artması nüfusun akmasını da sağlamış.
Cide, Çamaltı, Çayyaka, Denizkonak, İlyasbey, İnebolu, Kurucaşile ve fiyortları ile meşhur Marçula Koyu turist ilgisiyle beraber nüfusu da çekmiş…
Kastamonu Teknokent Genel Müdürü Kasım Yenigün, sanayinin gelişimi ve inşaat sanayine dönük teknolojik yeniliklerin kente olan yatırım ve ilgiyi arttırdığını belirtti.
MUHTAR SANDIĞININ GÜCÜ…
Bir başka güç daha var ki, her seçim döneminde etkisini hiç eksiltmemiş…
Başta da belirttiğim gibi Çankırı’da artışın nedeni geçmişteki rakamların da sergilediği gibi, tamamen hemşeri siyasetine dayalı sandık hareketi…
Çankırılılar da reddetmiyor; özellikle muhtar seçimlerinin nüfus hareketlerine yüksek etki yaptığını dile getiriyor.
Nitekim Çankırı’da bu seçim döneminde de hareket yine çok yüksek, Tunceli’nin hemen ardından binde 48,5; yani %4,85 oranına çıktı.
Çankırı, benzer süreci geçmiş seçimlerde de yaşamış, örneğin 2014 seçimi öncesi nüfus artış hızı %3,4 gibi bir rakama ulaşmış; ertesi yıl ise %3,93 oranında düşmüş…
Sonrasında gelen 2019 seçimi öncesi de aynı durum yaşanmış…
Seçimin hemen öncesi 2018’de nüfus inanılmış bir seviyede, %15 oranında artmış, ertesi yıl ise %9,99 oranında düşmüş; sonraki yıl da %1,73 oranında gerilemiş.
Bütün bunlar da gösteriyor ki Çankırı’daki nüfus hareketi tamamen sandığa dayalı gerçekleşiyor.
Tunceli için de benzer durum geçerli; örneğin 2019 seçimi öncesi, 2018’de %6,6 oranında artış gösterirken, ertesi yıl %4,09 ve bir sonraki yıl da %1,45 oranında gerilemiş; eski haline yakın rakama dönmüş.
Ancak her iki ilde de yine de nüfus hareketinin tortusu yüzde 1,5 gibi oranda kalmış.
Bütüne bakıldığında, köyüne dönüp, “Fadime’nin düğününde halay çekenlerin” sayısı oralarda da artış göstermiş…
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Andrew Mitrovica
Mort Laitner
Rami G Khouri
Ali Fathollah-Nejad
Nikkei Editorial
visit website
