Geçtiğimiz Nisan ayında, havanın ısındığı gecelerin birinde İstanbul’da yatak odası penceresini açık bıraktım ve uykuya daldım. Yattığım oda birkaç apartmanın tam ortasında kalan şehir merkezindeki nadir yeşil alanlardan birine bakıyor. Ama İstanbul’da büyüklüğü ne olursa olsun herhangi bir boş arazinin işgal edilmemesi mümkün olmadığı için tam ortasında hiç kimsenin dokunamadığı ve zamanla çaktırmadan genişleyen bir gecekondu yer alıyor. Sahibi geçtiğimiz günlerde artık köyde daha fazla vakit geçireceğini söylüyordu; bu yüzden evini Airbnb yapmak istiyormuş.

Bir yandan Beyoğlu’nun arka sokaklarındaki apartmanlar bile kaçınılmaz değişimle yeni sahiplerini karşılarken, bahçedeki gecekondu zamana direnerek köy hayatını şehrin merkezinde yıllardır sürdürüyor. Bahçesinde çeşitli türde hayvanlar var, bir de sayılarını asla tam olarak tespit edemediğim kadar çok kedi. İnsan kendi şehrinden bir süre de olsa uzak kaldıktan sonra sokağın sesine yabancılaşıyor. Yaşadıkça normal gelen, alıştığımız için uykumuzu bölmeyen sesler, mesela ezan, belli bir ara verip geri gelince şaşırtabiliyor. O gece sabaha karşı uykudan fırlamamın nedeni ise ezan sesi değil, bahçeden gelen çığlıklardı. Sadece ve sadece apartmanın arkasındaki bahçede toplu bir bebek katliamına ait olabilecek kadar dramatik ve korkutucuydu. Ancak işkenceyle yavaş yavaş katledilen bebekler hayata tutunmak için böyle bağırabilirdi.

Uyku sersemliği geçtikten sonra sesin kaynağını fark ettim: azmış kediler. Gün ışıyana kadar bağırmaya devam ettiler. Ertesi gece pencereyi açmamam için yeterli bir uyarıydı. Bir süre sonra da, şehrin diğer sesleri gibi, alıştım ama yataktan fırladığım andaki travma belleğimde kaldı. Hatırladıkça hala çok korkunç bir olaya tanıklık etmiş gibi ürperiyorum.

İstanbul sokaklarında başıboş kedilerin dolaşması şehrin sorgulanmayan, kabul görmüş ve pek çoklarına sempatik gelen dokularından biri. Kedilerin heykelleri var, İstanbul’un kedileri hakkında yurtdışında sinema festivallerinde gösterilen “Kedi” diye bütün dünyada çok beğenilen bir belgesel çekildi, dışarıdan gelen turistler de sokaklarda başıboş gezen kedileri kentin karakterinin bir parçası olarak ilginç buluyor, fotoğraflıyor. Kediler hakkında karikatürler çiziliyor, İstanbul kedileri ticari ürünlerin üzerinde birer pazarlama objesi olarak kullanılıyor, hemen herkes tarafından romantize ediliyor.

İstanbul’da kedilerin varlığını bir sempati unsuru olarak kabul ettiğimizden ne sayılarını sorguluyoruz ne de sokaklarda başıboş dolaşmalarının yaratabileceği olası sorunları. Sokak köpekleri bir nebze olsun tartışılıyor ve çok keskin tarafları var: İki ekstrem kamp “Bütün köpekler öldürülsün,” ve “Bütün canlılar yaşamalı,” gibi hamasi sloganlara hapsolarak birbirleriyle yıllardır kavga ediyor.

Kavga ediyor, demem lafım gelişi değil. Türkiye’nin hayvan hakları savunucuları gerektiğinde fiziksel şiddete başvurmaktan çekinmiyorlar. Hayvanları savunduğunu söyleyenlerin insanlarla sözlü ya da fiziksel şiddete varmadan konuşamamaları ironik bir durum; başta Panter Emel gibi aktivistlerin hayvan haklarının yüzü olması—en azından bende—sempatiyi fena halde köreltiyor.

Ben de onlardan korkuyorum. Taksim Meydanı’nda “Allah yoktur!” diye bağırsam belki bir ihtimal linç edilmekten kurtulurum. Ama sokak kedilerini tartışmaya açtığım herhangi bir ortamdan sağ çıkacağımı zannetmiyorum.

Sokak hayvanlarından “sevimli dostlarımız” diye bahsederek, belediye duyurularından gazete sayfalarına başıboş kedi ve köpekleri bu çerçevede değerlendirerek yaratabilecekleri olası sorunların tartışılmasını engelliyoruz. Kedi ve köpeklerin itlafını tartışmak adeta bebekleri canlı canlı öldürmek gibi algılanıyor. Yine de sokak köpekleri meselesi en azından tartışılıyor, bir çözüm aranıyor. Ama kedi meselesi öyle bir tabu ki hiç kimse ağzını açmıyor.

Üzerinde hırka bir yelek, ayağında Ceyo terlikler, ağzında kağıdı epey yanmış ve ucunda düşmemeye direnen birikmiş külüyle sigarasını iki dudağının arasında dengeleyen, elinde yoğurt kabıyla apartmanın önünde kedileri besleyen o kadını hepimiz tanıyoruz. “Cat lady” popüler kültürde kullanılan, çizgi filmlerde yer alan, oyuncak bebekleri yapılan bir karakter. Ve Amerika’nın yaşayan en büyük romancısı Jonathan Franzen’ın bu sene başında New Yorker’daki makalesinde aktardığına göre Los Angeles’ta artan kedi nüfusunun müsebbipleri arasında yer alıyor.

Los Angeles’ın tıpkı İstanbul gibi ciddi bir başıboş kedi sorunu olduğunu bu makaleden öğrendim. Bir hesaba göre LA’de sokaklarda 960 bin kedi yaşıyor, başka tahminler bu sayıyı 50 bin ile üç milyon arasına koyuyor. Franzen’ın verdiği bilgilere göre bir kedi dört aylıkken hamile kalabiliyor, yılda bir yavrudan daha fazla verebiliyor. Kışın hemen hemen hiç olmadığı Los Angeles’ta sıcak iklim kedilerin üremesini kolaylaştırıyor.

Pandemide özenip evcil hayvan alanların bakmaktan vazgeçmeleri, ev sahiplerinin kediye izin vermemeleri, artan enflasyon yüzünden evcil hayvan bakımının maliyetinin artması ya da ölen kedi sahiplerinin çocuklarının hayvanları istememesi sokaktaki nüfusun artmasına neden oluyor. “Los Angeles bir göçmen şehri olduğu için,” diyor Franzen,“pek çok kişi sokaklarda kedilerinin başı boş dolaştığı kültürlerden geliyor ve kısırlaştırma çok yaygın değil.”

Hayvan........

© Habertürk