Günümüz teknolojisinin gelişmesi ile birlikte, kişilerin özel hayatlarının ve haberleşme hürriyeti kapsamında haberleşmelerinin gizliliğinin korunması ihtiyacı oluşmuştur. İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi m.8’de “Özel ve aile hayatına saygı hakkı”, Anayasa m.20’de “Özel hayatın gizliliği” ve m.22’de “Haberleşme hürriyeti” güvence altına alınmış, kişilik haklarına yapılabilecek müdahalelerin sınırının belirlenmesi öngörülmüştür. Bu amaçla, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar” başlıklı dokuzuncu bölümünde yer alan suçlar düzenlenmiştir.

Bu yazıda; kişinin tarafı olduğu konuşmayı kaydetme fiilinin suç olup olmadığı ve hangi suçu oluşturabileceği incelenecek, Yargıtay’ın bu husustaki görüşüne yer verilecektir.

I. Haberleşmenin Gizliliğini İhlal - TCK m.132

Haberleşme; en az iki kişi arasında, araya bir araç sokmak suretiyle gerçekleştirilen iletişim olarak tanımlandığından, kişilerin araya herhangi bir araç girmeksizin, yüz yüze gerçekleştirdikleri konuşmanın, haberleşmenin gizliliğini ihlal suçunun konusunu oluşturabileceğinden bahsedilemez.

Yeri gelmişken; TCK m.132/1 ile m.132/2’de, haberleşmenin gizliliği hakkında “kişiler arasındaki” ifadesi kullanılırken, m.132/3’de “kendisiyle yapılan haberleşme” ifadesine yer verilerek, haberleşmenin tarafı olan kişinin bu suçun faili olması şartının, haberleşme içeriğinin karşı tarafın rızası olmaksızın alenen ifşa edilmesi olduğu anlaşılmaktadır. Bir başka ifadeyle; haberleşmenin tarafı olan kişi, haberleşme içeriğini alenen ifşa etmedikçe haberleşmenin gizliğini ihlal suçu oluşmayacaktır.

II. Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi ve Kayda Alınması - TCK m.133

Kişilerin, araya herhangi bir haberleşme aracı girmeksizin, yüz yüze gerçekleştirdiği konuşmalar, TCK m.133’de düzenlenen kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçunun konusunu oluşturmaktadır. Ancak maddenin 1. ve 3. fıkrasında “kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmalardan” bahsedilirken, 2. fıkrasında “katıldığı aleni olmayan söyleşiden” bahsedildiği görülmektedir. Dolayısıyla; kanun koyucu TCK m.133/2’de “söyleşi” kavramına yer vererek, en az üç kişinin bulunması şartını öngörmüştür. Bu nedenle, konuşmanın iki kişi tarafından gerçekleştirildiği ve kişinin, tarafı olduğu konuşmayı kaydetmesi halinde TCK m.133 kapsamında sorumluluğundan bahsedilemeyecektir.

III. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal - TCK m.134

Özel hayatın gizliliğine müdahale teşkil eden her türlü davranışın özel hayatın gizliliğini ihlal edeceğini düzenleyen TCK m.134/1’e göre; “Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır”.

Hükümde; hangi müdahalelerin, kişinin özel hayatına müdahale teşkil edeceğine yer verilmeyerek, özel hayatın gizliliğini ihlal serbest hareketli bir suç olarak düzenlenmiş, gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi ise cezanın artırılması nedeni yapılmıştır.

TCK m.134/2’de yer verilen; “Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.” hükmü ile ise, suçun konusunu oluşturan özel hayata ilişkin görüntü veya seslerin üçüncü kişilere gösterilmesi veya dinletilmesinin, özel hayatın gizliliğini ihlal edeceği kabul edilmiştir.

Hükmün amacı; kişinin özel hayatının korunması ve buna saygı duyulması olduğundan, kişinin herkes tarafından bilinmesini istemediği, ancak istediğinde başkalarıyla paylaşabileceği özel hayatına ilişkin olay ve bilgilerin, herhangi bir hukuka uygunluk sebebi olmadan edinilmesi, TCK m.134/1 uyarınca özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu oluşturmaktadır.

Yargıtay; kişinin tarafı olduğu konuşmayı kaydetmesini TCK m.134/1 kapsamında değerlendirmekte olup, bu hususa şimdi bir tespit ve görüş olarak kısaca değinildikten sonra, konu aşağıda ayrıca incelenecektir.

TCK m.134’ün gerekçesi incelendiğinde; gizli yaşam alanının veya başkaları tarafından görülmesi, duyulması mümkün olmayan bir özel yaşam olayının tespiti ve kaydedilmesi suç sayılmış, kişinin özel hayatına ilişkin görüntülerin veya seslerin ifşa edilmesi ise ayrıca suç olarak tanımlanmıştır. Böylece maddenin gerekçesinde; özel hayatın gizliliği olarak adlandırılan ve korunan hukuki olarak kabul edilen, Anayasa m.20 ila 22’nin güvencesi altında bulunan özel hayatının korunması ve gizliliği kapsamına sadece görüntüler değil, sesler ve konuşmalar da dahil edilmiştir. Burada telefonla veya ortamda yapılan konuşmaların taraflardan birisinin kayda almasının TCK m.132 ve m.133 kapsamında değerlendirilip, bu maddelerde dinleyen veya kayda alanın üçüncü kişiler olabileceğine dair gerekçeler dikkate alındığında, özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu düzenleyen m.134’ün tatbik edilemeyeceği, çünkü m.132’de ve m.133’de konuşan bir tarafın kayda alması suç olarak düzenlenmediğinden, ifşa etmedikçe de fiili suç sayılamayacağından, “suçta ve cezada kanunilik” prensibi uyarınca konuşmaya katılan tarafın sırf konuşmaya kayda almasının suç sayılamayacağı ileri sürülmekle birlikte, Yargıtay’ın bu konuda farklı düşündüğü, konuşan bir tarafın karşı tarafın rızası olmaksızın konuşmayı kayda aldığında, bunu ifşa etmese de TCK m.134’ün tatbik edilebileceğini kabul ettiği, hatta bir düşünceye göre ses ve konuşmalar da bireyin kişisel verilerinden olduğundan, izinsiz kayda almanın izinsiz ve hukuka aykırı şekilde kişisel veri işlenmesi anlamına gelebileceğinden, TCK m.135’de düzenlenen kişisel verilerin kaydedilmesi suçunun işlendiğinin de düşünülebileceği sonucuna varılabilir. Kişisel verilerin hukuka aykırı olarak ele geçirilmesi TCK m.136/1’de suç olarak tanımlanmış olup, bundan işlenmiş, yani hukuka aykırı şekilde kayda alınmış bir konuşmanın başkası tarafından hukuka aykırı şekilde ele geçirilmesinden bahsedildiğini ifade etmek isteriz.

Yeri gelmişken; meslekleri icabı sır saklamak zorunda olan avukatların, hekimlerin, diş hekimlerinin, eczacıların, ebelerin, bunların stajyerlerinin ve yardımcılarının, ayrıca diğer tüm tıp meslek ve sanatları mensuplarının, mali işlerle görevli müşavirlerin, noterlerin, meslekleri gereğince ve görevlerinden dolayı öğrendikleri........

© Hukuki Haber