I. Giriş

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesi, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarını ve faillerin ceza sorumluluğunu; TCK m.192’de düzenlenen etkin pişmanlık müessesesi ise, uyuşturucu veya uyarıcı madde suçlarını işleyen şahısların, yargı makamlarına hizmet ve yardımları karşılığında ceza sorumluluklarının kaldırılmasını ve azaltılmasını düzenlemektedir.

Yazımızın konusunu oluşturan hukuki sorunları ise; kendisine ait olmamakla birlikte, uyuşturucu veya uyarıcı maddeden kurtulabilmek, yani maddeyi elinden çıkarabilmek amacıyla uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi taşımakta olan fail ile uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma ve ticaretini yapma amacı gütmeyen ve maddenin niteliğine dair bilgisi olmayan, yakalandıktan sonra maddenin kime ait olduğunu beyan eden failin ceza sorumluluklarının tespiti oluşturmaktadır.

II. Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçunun Maddi Unsuru ve Hata Açısından Değerlendirilmesi

TCK m.188/3’de düzenlenen uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ülke içinde ticareti suçunun seçimlik hareketleri; satma, satışa arz etme, başkalarına verme, sevk etme, nakletme, depolama, satın alma, kabul etme ve bulundurma olarak belirlenmiştir.

Yukarıda yer verdiğimiz hukuki sorunda; uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi elinden çıkarmak için A noktasından B noktasına götüren şahıs açısından tartışma konusu seçimlik hareketler sevk etme, nakletme ve bulundurma olarak gözükmektedir.

Buna göre sevk etme, kişinin maliki veya zilyedi olduğu uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi, kullanma amacı dışında bir amaçla, bir aracı kullanarak bir yerden bir yere göndermesini; nakletme ise kişinin maliki veya zilyedi bulunduğu uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi kullanma dışında bir maksatla, kendisi veya görevlendirdiği kişi tarafından bir yerden bir yere götürülmesini ifade eder. Nakletmede; sevk etmekten farklı olarak uyuşturucu maddenin gönderilmesi değil, fail ya da ona bağlı kişiler tarafından bizzat götürülmesi sözkonusudur. Nakletme fiili, uyuşturucu ve uyarıcı maddenin gideceği yere kadar götürülmesi ile tamamlanır[1]. Sevk etme ve nakletme; neticesi harekete bitişik suç olarak düzenlenmiş olup, nakletme fiilinin tamamlanması için maddenin alıcısına ulaşması şart değildir[2].

Yazımıza konu olayda suçun fiil unsuru açısından; fiilin uyuşturucu veya uyarıcı madde nakletme kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini, nakletme fiilinin teşebbüs aşamasında kaldığı görüşünde dahi, fiil aynı zamanda bulundurma seçimlik hareketini oluşturduğundan, failin yine TCK m.188/3 uyarınca ceza sorumluluğu doğacağını belirtmek isteriz.

TCK m.191/1’in tatbik alanı bulması için de failin; kullanım amaçlı olarak uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi satın alması, kabul etmesi veya bulundurması gerekmekle, bu amaç dışında kalan satın alma, kabul etme veya bulundurma halleri TCK m.188/3 kapsamında değerlendirilmektedir. Yukarıda yer verdiğimiz örnekte de kullanım amacı dışında uyuşturucu veya uyarıcı maddenin nakli sözkonusu olduğundan, fiilin TCK m.188/3’e konu edileceği görülmektedir.

Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 21.06.2011 tarihli, 2011/10-120 E., 2011/143 K. sayılı kararına göre de; “(…) uyuşturucu veya uyarıcı maddenin TCK’nin 188/3. maddesi kapsamında bulundurulduğundan söz edebilmek için kendi kişisel kullanımı dışında bir amaçla, örneğin; başkasına satmak, başkasına suç atmak, başkasının içeceğine karıştırmak veya yeni uyuşturucu imal etmek gibi nedenlerle bulundurması gerekir. Somut olayda; sanığın bir şekilde temin ettiği ve Adli Tıp Kurumu raporuna göre amfetamin içerdiği anlaşılan uyuşturucu maddeyi bulundurduğu ve katılanın kahvesine koyduğunun anlaşılması karşısında eylemi, 5237 sayılı TCK’nin 188/3. maddesi kapsamında uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi bulundurma suçunu oluşturmaktadır”.

Suçun manevi unsuru açısından ise; TCK m.188/3 uyarınca ceza sorumluluğundan bahsedebilmek için failin, hem suça konu madde ve hem de suçun hareket unsuru açısından bilgisi olması, kasten işlenebilen bir suç olan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçunda failin bilerek ve........

© Hukuki Haber