Yaklaşık bir yıldan bu yana, özellikle son aylarda Suriye-Irak sınırındaki iki yörede Deyrizor-Abu Kemal hattı ile Kamışlı-Haseke çevresine ilaveten Suriye topraklarından geçen Fırat Nehri'nin doğu ve batı yakalarında ciddi askeri hareketlilikler yaşanıyor.

Bunlara askeri çatışma ve saldırıların çemberini genişletip Irak Kürdistan Bölgesi'nde, Bağdat ve çevresi ile El Anbar'da yaşanan şiddet olaylarını da eklemek lazım.

İran'ın Kirman şehrindeki General Kasım Süleymani'nin mezarı yakınlarında bir IŞİD militanının intihar eylemi yüzünden meydana gelen ve bombanın patlaması sonucu 100'den fazla ölü ile yaklaşık 300 kişinin yaralanmasına yol açan olayı da (3 Ocak 2024) ilave edersek, bütün bu hadiseleri Gazze'de insanlık suçu işleyen İsrail'in ateşlediği yangının çevreye yansıması olarak görmek şaşırtıcı olmaz.

Eski Irak Başbakanı el Maliki, "IŞİD'in (Irak Şam İslam Devleti) bir Amerikan imalatı örgüt" olduğunu açıkladı.

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ise Süleymani'nin kabri yakınında düzenlenen IŞİD eylemine atfen, "bu örgütün ABD ve İsrail destekli olduğunu" ileri sürdü.

Bu yangına benzin döken birkaç olay daha oldu: İsrail uçakları, İran Devrim Muhafızları (Pasdaran) birliklerinin Suriye'deki komutanlarından Seyid Razi Musevi'yi Şam yakınlarında bombalayarak öldürdüler (25 Aralık 2023).

Beyrut'taki Hamas bürosunun bombalanması neticesinde örgütün üst düzey yöneticisi Salih El Aruri katledildi (2 Ocak 2024).

Temmuz 2019'da ABD Savunma Bakanlığı'na bağlı ISW (The Institute for the Study of War: Savaş Araştırmaları Enstitüsü) isimli araştırma merkezinin hazırladığı rapor, kamuoyuna açıklanmıştı: Irak-Şam İslam Devleti (IŞİD) örgütü Suriye ve Irak'ta kendini toparlayıp güçleniyor.

ABD kaynaklarına göre; çölün merkezinde ve eteklerinde yayılmış olan IŞİD kalıntılarının sayısı 7 bini cihatçıyı buluyor.

Kürt güvenlik güçleri, ABD birimleriyle ortak bir saldırı düzenleyerek 28 Aralık 2023'te örgüt liderlerinden Ebu Muaviye olarak da bilinen Ebu Ubeyde El Iraki'yi öldürdü.

1 Ocak 2024'te Suriye'nin orta ve doğu mıntıkalarında IŞİD militanları ile Suriye ve İran'a bağlı birlikler arasında çıkan çatışmada 15 asker katledildi, 20 kişi yaralandı. 9 Ocak'taki eylemde ise 14 asker öldürüldü.

Yeni ismiyle Kuzey ve Doğu Suriye Demokratik Özerk Yönetiminin resmi internet sitesindeki açıklamada, Türk ordusunun 7 savaş uçağı ve 33 SİHA ile düzenlediği 40 saldırıda 8 sivilin öldüğü, onlarca kişinin ağır yaralandığı öne sürüldü. (Şark'ul Avsat gazetesinin haber-yorumu. 27 Aralık 2023)

25 Ekim 2023 ile 3 Ocak 2024 tarihleri arasında Türk SİHA ve uzun menzilli topları, toplam 121 farklı hedefe 179 vuruş gerçekleştirdiler.

Başta gaz, elektrik, petrol tesisleri, tahıl ambarları, hastaneler, okullar ve fabrika tesisleri bu tür saldırılara maruz kalmaktadır.

Yakın zamandaki gelişmeleri özetleyelim:

KDP lideri Mesut Barzani, İran'ın saldırı gerekçelerini kabul etmeyerek şöyle dedi:

Zulümlerine sonsuza kadar devam edemezler. Bu haksızlık ve zulme karşı daha fazla sessiz kalamayız. Sabrımızın da bir sınır var!

İran'ın Suriye'nin İdlib yöresindeki HTŞ cihatçı mevzileri ile Erbil'deki 8 farklı noktaya eşzamanlı balistik füzeler atıp dosta-düşmana net mesajlar vermesi, ilgili çevrelerce, "Tahran yönetiminin İsrail-ABD ikilisine karşı dolaysız ve açıktan bir savaşa girmesi" olarak değerlendiriliyor.

Hadiselerin odağı haline gelen Suriye'nin doğusu, bilhassa Deyrizor ve Fırat'ın doğu yakasına ilişkin haberlere yoğunlaşmak suretiyle farklı birkaç noktaya açıklık kazandıracağız.
Önce sıcak olaylara değinelim:

"Irak İslami Direniş" adlı yapının Suriye'de 2 ABD üssüne SİHA ile saldırı düzenlediği bildirildi.

Örgüt, "ABD güçlerinin konuşlandığı Suriye'deki Rukban kampındaki üsse füzeler ve SİHA ile saldırı düzenlediğini" açıkladı.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), İran'a sadık grupların Haseke'deki ABD üssüne füze ve SİHA saldırısı gerçekleştirdiklerini ve ABD kuvvetlerinin konuşlandığı Koniko Gaz Sahası'na da 11 füzenin düştüğünü belirtti.

Daha önce de Iraklı bir grup, Suriye'de ABD'ye ait El Şeddadi Üssü'ne insansız hava aracıyla saldırı düzenlemişti.

Londra merkezli Şark'ul Avsat gazetesinin edindiği bilgilere göre kendisini "Irak'taki İslami Direniş Hareketi" olarak adlandıran milisler, söz konusu saldırının Gazze Şeridi'ndeki İsrail'in yaptığı katliamlara tepki olarak düzenlendiğini duyurdu.

Açıklamada, "düşmanın kalelerinin hedeflenmesine devam edildiğine" dikkat çekildi.

SOHR, İsrail saldırılarının ardından İran'a bağlı grupların güçlerini kendi denetimleri altındaki bölgelere yeniden konuşlandırdığını bildirdi. Militanların bulunduğu bölgelerde askeri alarma geçildiğini, İsrail adına çalıştıklarından şüphelenilen kişilerin tutuklandığını aktardı.

SOHR kaynaklarının bildirdiğine göre militanlar, Deyrizor'un doğu kırsalındaki Ebukemal bölgesinde 5 kişiyi alıkoymuştu.

Ayrıca Neyrab Askeri Havaalanı bölgesinde İsrail adına çalıştıkları iddiasıyla 2 kişi tutuklandı.

Irak'taki İslami Direniş, 7 Ocak Pazar günü yaptığı açıklamada, kuzeydoğu Erbil'de bulunduğunu iddia ettiği "İsrail teknik casusluk merkezini" uygun silahlarla hedef aldığını duyurdu.

IKB hükümeti, saldırıyı doğruladı. Ancak "Mossad İsrail casusluk merkezi" iddiasını yalanladı.

Hükümet Sözcüsü Peşava Hevramani, tehlikeli olarak nitelendirdiği "bu saldırının gayri meşru bir güç tarafından gerçekleştirildiğini ve bundan Bağdat hükümetini sorumlu tuttuklarını" söyledi. 2

Diğer yandan İsrail'in 3 Suriye mıntıkasına/mevziisine düzenlediği saldırılarda 32 asker ile 3 sivilin öldüğü duyuruldu.

İran lideri Ayetullah Ali Hamaney, 17 Ekim 2023 tarihli bir konuşmasında, İsrail'in saldırılarının devam etmesi halinde bölgedeki "direniş güçlerinin harekete geçeceğini" söylemişti.

İsrail'in son saldırılarına maruz kalan Suriye'deki İran denetimindeki bölgelerde, askeri alarma geçildiği; İran ve Lübnan Hizbullah'ıyla bağlantılı milislerin yeniden mevzilendirildiği yolunda haberler yayımlanmaktadır.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), İran güdümlü milislerin Deyrizor'un doğu kırsalındaki Ebukemal bölgesi, Kurs El Nefl Tepesi, işgal altındaki Suriye Golan Tepeleri ile sınırın yakınındaki Kuneytra kırsalında kalan Hadar beldesi civarı ve Halep Uluslararası Havalimanı yakınındaki El Neyrab Askeri Havalimanı bölgesinde,........

© Independent Türkçe