Docent en publicist
De Duitse kunstenaar Anselm Kiefer houdt van groot, groter, grootst. Het liefst maakt hij kunstwerken die de grootte van een expositieruimte of zijn eigen atelier ontstijgen, laat staan dat ze boven de bank in de woonkamer gehangen kunnen worden. De intentie van de kunstenaar is dat zijn werken indruk moeten maken. Niet alleen wat thematiek betreft, maar met name door de omvang. De Volkskrant schreef onlangs in een artikel over ‘artistieke obesitas’ en gebruikte termen als ‘impact art’ en ‘gigantisme’ om de megalomane creaties van enkele beroemde kunstenaars te duiden, waaronder ook de werken van Anselm Kiefer.
Enkele keren stond ik oog in oog met Kiefers werk en met terugwerkende kracht kan ik de bovenstaande krachttermen beamen. Zijn immense doeken stralen een soort strijd uit waarbij de intentie om het werk te willen begrijpen en gegrepen worden door de artistieke grootsheid om voorrang wedijveren. Een schilderdoek is in handen van Kiefer namelijk niet alleen een plat vlak waar na verloop van tijd vormen en kleuren op verschijnen, maar een object om op te bouwen. Meestal in letterlijke zin, want zijn creatieve overredingskrachten beperken zich niet tot het gebruik van alleen maar verf. Hij gebruikt alles wat maar voor handen lijkt te zijn, zoals bijvoorbeeld stro, hout, glas, ijzer en haren, om zijn kunstwerken zoveel mogelijk gelaagdheid en doorleefdheid te geven. Zelf zegt hij hierover in NRC dat hij ruïnes produceert. Want een ruïne is voor hem altijd ‘het begin van iets anders’.
Aan de basis van Kiefers kunst staat het einde van de Tweede Wereldoorlog en de puinhopen die achterbleven. Hij werd geboren in de kelder van het ziekenhuis in Donaueschingen. Hun huis werd diezelfde avond gebombardeerd. De gedachten aan het verdriet en de onmacht maakten hem later strijdbaar, op z’n eigen manier. Het bouwen op ruïnes, in de breedste zin van het woord, stond aan de basis van zijn latere werken. Hij wilde grootse kunst maken om te imponeren en te overrompelen. Noem het overdaadkracht: een vermenging van grootsheid in overdaad en daadkracht.
De hedendaagse belangstelling voor het werk van Kiefer en de achtergronden van zijn oorlogsverleden zijn momenteel bijzonder actueel. Op grote delen van de wereld is er oorlog en zijn de gevolgen hiervan uitzichtloos, niet te bevatten en van een onverwerkbare grootte. Het is moeilijk om je voor te stellen wat leven in tijden van oorlog met een mens doet. Wanneer het aanwezige gevaar van geweld, bommen en aanslagen je angst bepaalt, leven in vrede de grootste wens is en slapen een doodvonnis kan zijn. Uitkijken naar de gezonde dag van morgen lijkt het hoogst haalbare op de korte termijn. Vechtlust houdt je op de been, ook al is schreeuwen niet meer mogelijk. Wanneer we zouden kunnen beseffen dat dit leven van ons samen is, hoeft niemand meer alleen of bang te zijn. Dan is er hoop voor morgen, een nieuwe toekomst, en ja, vast ook het begin van iets anders.
waar moet je heen / met geweld om de hoek / en aanslagen achter je huis / die onverwachts plaatsvinden / als in een nare droom / juist wanneer je hoort te dromen / over zorgeloosheid / en morgen
waar moet je heen / wanneer bommen je laten schrikken / en kogels je laten rennen / voor je leven / wanneer je ontwaakt uit een droom / en je zorgeloosheid / plots is gevlucht
waar moet je heen / als je alleen ontwaakt / en er geen vluchtplan is / omdat paniek een laatste kans biedt / om alle kanten op te gaan / in de hoop dat je kiest voor / de enige goede
waar moet je heen / als je gedachten schreeuwen / maar je stem dat niet meer kan / omdat je je zorgen inslikt en sterk moet blijven / om te kunnen hopen / dat je vroegere zorgeloosheid / niet enkel een droom is / voor morgen
Meer over:
Groots dromen voor morgen
7
2
12.11.2023
Docent en publicist
De Duitse kunstenaar Anselm Kiefer houdt van groot, groter, grootst. Het liefst maakt hij kunstwerken die de grootte van een expositieruimte of zijn eigen atelier ontstijgen, laat staan dat ze boven de bank in de woonkamer gehangen kunnen worden. De intentie van de kunstenaar is dat zijn werken indruk moeten maken. Niet alleen wat thematiek betreft, maar met name door de omvang. De Volkskrant schreef onlangs in een artikel over ‘artistieke obesitas’ en gebruikte termen als ‘impact art’ en ‘gigantisme’ om de megalomane creaties van enkele beroemde kunstenaars te duiden, waaronder ook de werken van Anselm Kiefer.
Enkele keren stond ik oog in oog met Kiefers werk en met terugwerkende kracht kan ik de bovenstaande krachttermen beamen. Zijn immense doeken stralen een soort strijd uit waarbij de intentie om het werk te willen begrijpen en gegrepen worden door de artistieke grootsheid om voorrang wedijveren.........
© Joop
visit website
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Andrew Mitrovica
Mort Laitner
Rami G Khouri
Ali Fathollah-Nejad
Nikkei Editorial
