Atom bombasının icadı ve bu icadın İkinci Dünya Savaşı’nın yenilmezi Japonya üzerinde iki kez üste üste denenmesinin müthiş trajedisi, bu yılın Oscar ödüllerine damgasını vuran “Oppenheimer” filminin ana konusunu oluşturur… Ama bu filmin yankılar yaratarak vizyona girmesinden sonra, senaryosunda ihmal edilen bir başka trajedinin acıları ve feryatları çıktı ortaya… Atom bombasının Amerika’daki kurbanlarına dairdir bu gözlerden saklanan trajedi… Ki, bu trajedinin kurbanları arasında hâlâ ilerleyen yaşlarında yaşam savaşı verenler var… Çok da ünlü isimler var, aşağıda değineceğim gibi kurbanlar arasında…
Dünya bu film sayesinde Atom dehşetine dair birçok gerçeği öğrendi, ama tüm çıplaklığı ile değil tabii ki…
Filmi izleyenler bilirler: Dünyaca ünlü yönetmen Nolan, atom bombasının mucidi Julius Robert Oppenheimer’ın hayatını anlattığı bu filminde, ilk atom bombası test alanını uçsuz bucaksız, insan ayağının basmadığı tamamen ıssız bir Amerika çöl alanı olarak sundu… Ancak, tarihi gerçek bu değildir aslında… “Trinity” adı verilen bu ilk deneme, yapıldığı noktanın 80 kilometrelik yarıçapı içinde yaşayan insanları da yok etti ve sakatladı…
Dahası ilerleyen yıllarda şu veya bu nedenle o deneme bölgesine giren, ya da o bölgeden geçen çok sayıda insan da radyasyonun etkisiyle kansere yakalandı ve acılar içinde öldü… Kansere yakalandığını öğrenen kimileri de ölümcül acıyla savaşımı göze alamayarak intihar etti…
***
Bölgede hayvan ve tarım üretimi yapan binlerce çiftçinin ölümüne de neden olan bu trajedinin en ünlü boyutu bir Hollywood filmi ile anılır… O bölgede 1954’de çekilen ve 1956’da gösterime giren “The Conquerer” (Hakanların Savaşı) filminin ekibinden 91 kişi kansere yakalandı ve bunların 49’u acılar içinde öldü…
Moğol Fatihi Cengiz Han’ın yaşamını anlatan Howard Hughes yapımı bu yüksek bütçeli tarihi filmin başrol oyuncuları John Wayne, Susan Hayward, Pedro Armendariz ve Agnes Moorhead de kanserden ölenler arasında… Armendariz, kanser olduğunu öğrenince intiharı seçti…
Kurulan muazzam setlerde aylarca radyasyon soluyarak, radyasyonlu doğa ve kumlarla haşır neşir olarak ve o bölgenin ürünleri ve suyuyla beslenerek çalışan sinema emekçilerine, oysa bölgenin radyasyondan tümüyle temizlendiğine dair yetkililerce güvence verilmişti… Acı gerçeklerin çökerteceği bomboş bir güvence!.. Filmin yapımcısı Howard Hughes trajik gerçekle yüzleşince büyük üzüntü duyar… Filmin yapımına harcadığı paranın çok daha fazlasını gözden çıkartarak yapımın tüm kopyalarını toplar ve gösterimleri engeller…
***
Wesley Burris ve ailesi, bu denemenin kurbanı olan binlerce kişiden biriydi… Dünyanın ilk atom bombası evinin kapısının sadece 40 kilometre uzağında patladığında o zaman 4 yaşında olan Burris yatağında derin bir uykudaydı. Patlamanın muazzam gücü evin pencerelerini parçalayıp erkek kardeşinin ve kendisinin üzerine cam kırıkları yağmadan önce New Mexico çölündeki evi kör edici bir ışık doldurdu. Burris, “Işık o kadar parlaktı ki, hiçbir şey göremiyordum” diye anımsıyor ve ekliyor: “Baba ne oldu? Güneş mi patladı?’diye bağırdım…”
16 Temmuz 1945 sabahı 05.30’da yaşanan o müthiş deneme olayı, artık milyonlarca kişi tarafından bol Oscar ödüllü “Oppenheimer” filminde dramatik bir şekilde yeniden canlandırılmasıyla anımsandı… Ancak gerçekler, beyaz perdedeki gibi bir ‘görsel şölen’ hiç değil… O gün yaşananlar, şu anda 83 yaşında olan ve o tarihi sabah bir grup bilim insanı ve askeri şeflerin toplandığı gizli üsten sadece birkaç mil uzakta yaşayan Burris’in gerçek anısında çok önemli bir yer tutuyor. Çünkü filmde boş bir çöl olarak sunulan test alanı Burris ve ailesi gibi orada yaşayan binlerce kişinin eviydi… Ve tüm komşuları gibi o ve ailesinin de, neler olup bittiğine, ya da mantar şeklindeki dev bir bulutun neden gökyüzünde yayıldığına dair hiçbir fikri yoktu. “Korkmadık, çünkü müthiş patlama bizi orada, o anda öldürmedi. Ne olduğu hakkında hiçbir fikrimiz yoktu… Neler olabileceğimiz zaman içinde dehşetle gözlemlendi.”
Test, bilim insanlarının uyarılarına rağmen fırtınaların ortasında, Sovyetlerle yapılacak 2. Dünya Savaşı’ndaki önemli zirve için bombayı hazırlama yarışında gerçekleştirilirken, bunun bölgedeki olası etkileri hiç dikkate alınmadı… Sağanak yağmurlar zehirli kalıntıları doğrudan aşağıya taşıyarak çöl tozuna, su kaynaklarına ve besin zincirine taşıdı. Burris erkek kardeşini kanserden kaybetti. Diğer kız kardeşi ve kızı da kanser oldu. Kendisi ise geleneksel Kızılderili tıbbıyla tedavi etmeye çalıştığı cilt kanserine yakalandı.
Bu sadece o bölgedeki talihsiz bir ailenin dramı… Ya diğer aileler, bölge ile ilişki kurmuş insanlar ve onların gizli kalmış dramları?..
Kim bilir, belki buna dair de bir film yapılır, yine Oscar’lara layık olacak biçimde!..

QOSHE - “Oppenheimer” filminin es geçtiği dramlar - Ahmet Tolgay
menu_open
Columnists Actual . Favourites . Archive
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close
Aa Aa Aa
- A +

“Oppenheimer” filminin es geçtiği dramlar

18 0
14.04.2024

Atom bombasının icadı ve bu icadın İkinci Dünya Savaşı’nın yenilmezi Japonya üzerinde iki kez üste üste denenmesinin müthiş trajedisi, bu yılın Oscar ödüllerine damgasını vuran “Oppenheimer” filminin ana konusunu oluşturur… Ama bu filmin yankılar yaratarak vizyona girmesinden sonra, senaryosunda ihmal edilen bir başka trajedinin acıları ve feryatları çıktı ortaya… Atom bombasının Amerika’daki kurbanlarına dairdir bu gözlerden saklanan trajedi… Ki, bu trajedinin kurbanları arasında hâlâ ilerleyen yaşlarında yaşam savaşı verenler var… Çok da ünlü isimler var, aşağıda değineceğim gibi kurbanlar arasında…
Dünya bu film sayesinde Atom dehşetine dair birçok gerçeği öğrendi, ama tüm çıplaklığı ile değil tabii ki…
Filmi izleyenler bilirler: Dünyaca ünlü yönetmen Nolan, atom bombasının mucidi Julius Robert Oppenheimer’ın hayatını anlattığı bu filminde, ilk atom bombası test alanını uçsuz bucaksız, insan ayağının basmadığı tamamen ıssız bir Amerika çöl alanı olarak sundu… Ancak, tarihi gerçek bu değildir aslında… “Trinity” adı verilen bu ilk deneme, yapıldığı noktanın 80 kilometrelik yarıçapı içinde yaşayan insanları da yok etti ve sakatladı…
Dahası ilerleyen yıllarda şu veya bu nedenle o deneme bölgesine giren, ya da o bölgeden geçen çok sayıda insan da radyasyonun etkisiyle kansere yakalandı ve acılar içinde öldü… Kansere yakalandığını öğrenen kimileri de ölümcül acıyla savaşımı göze alamayarak intihar etti…
***
Bölgede hayvan ve tarım üretimi yapan binlerce çiftçinin ölümüne de neden olan bu trajedinin en ünlü boyutu bir Hollywood filmi ile........

© Kıbrıs Gazetesi


Get it on Google Play