Söylenceye göre, Atina kralının oğlu Domephon, Troya seferinin dönüşünde, Kıbrıs’a yerleşerek, bugünkü Bağlıköy ile Soli’nin bulunduğu arazi arsındaki bir yerde, tahkim edilmiş bir kent kurar. Tarih, MÖ 8.yy olmalı zira Truva Savaşı’nın sonu bu… Aipeon diye isimlendirilen bu muhkem kentin kuruluş amacı, bölgedeki bakır madeninin, Atina’ya taşınması ve silahlanma gereksiniminin, karşılanmasıdır. Ünlü düşünür Solon, İÖ 6.yy’da Atina’dan Mısır’a giderken, burada Aipeon Kralı olan öğrencisi Filikkapos’u ziyarete gelir. Düşünür, Aipeon’un yerinin ticarete ve ulaşıma uygun olmadığını görerek, bazı kaynaklarda da adı Filokipros (Kıbrıs’ın dostu) olarak geçen öğrencisine, şehrinin yerini değiştirmesini önerir. Aipeon Kralı, hocasının önerisini yerine getirir ve Solon, denize daha yakın bir noktada kurulacak olan yeni şehrin planlarını da bizzat çizip, adadan ayrılır. Bu kentin ahalisi, Ege’den getirilir ve kente büyük düşünce adamının adına izafeten, Soli adı verilir (1 ). Ruppert Gunnis, Latin Döneminde, Ortodoks Başpiskoposu’nun, Soli’de oturduğunu anlatır ve kentin kuruluş tarihi olarak M.Ö. 600 yılını verir. Soli, bin yıl bölgenin en önemli ticaret merkezi olarak işlev görür.
Demek ki Soli Limanı’nın tarihi, (ki tam da bugünkü iskelenin olduğu yerdeydi) en azından MÖ 6. yy’a dayanıyor… Üç bin yıllık bir liman… Bir iddiaya göre Roma Döneminde ve hatta Fenikeliler zamanında, Lefke’deki bakır madeni ocakları işletilmiştir. Romalılar, gerek Eski Karadağ – Aplıç arasında yüzeyden, gerekse de bugünkü futbol sahasının batısındaki tepeye açtıkları galerilerden bakır cevheri çıkarmaktaymışlar. Bu cevheri yüzeye çıkarmak için gerekli zembilleri örebilmek üzere Mısır’dan getirilen hurma ağaçları, bugün kasabanın silüetini süsleyen hurmaların atalarıymış. Bölgedeki cüruf kalıntıları, bu iddiayı yabana atmamıza olanak tanımıyor. O zaman da buradaki limanın, çok daha eski tarihlerde de aktif olduğu ortaya çıkmaktadır…
Yine Rupperd Gunnis’in, çok önemli........

© Kıbrıs Gazetesi