No 2006 fun pregoeiro das festas de Narón e despois de facer rir ao auditorio sorprendino ao pedir un recordo institucional para a familia Díaz Corral, que durante a guerra salvara moita xente acochándoa nun zulo que fixeran na casa. Eran heroes dos que os historiadores non falan e pagárono traxicamente cando a Garda Civil, xa mortos os pais, matou o fillo máis novo. O alcalde Xoán Gato comprometeuse a dedicarlles un espazo público, pero non o fixo; e outra corporación, con mala conciencia, nomeou a Binucha, a filla, única sobrevivente, «Muller do Ano 2011». Por fin, hoxe, pasados dezaoito anos do meu pregón, o Concello de Narón recorda cunha placa a bonhomía e a valentía daquela xente extraordinaria. Asistiremos a neta Nina, os seus fillos e eu que, sen ser do mesmo sangue, síntome un deles polo moito que axudaron a meus pais despois de triunfar en Ferrol o Alzamento.

Unha noite de 1937, acolleron un mozo toleirón que non tivo outra ocorrencia que disparar na ribeira un tiro de pistola. O estoupido oíuse en toda a volta, e a parella da Garda Civil que andaba pola ponte de Neda viu como se abría a porta dunha casa. Era a de Rudesindo e Benigna, e ás dúas da mañá apareceron varios gardas e falanxistas para rexistrala. Había tres homes que non viron, pero insistían en que a porta se abrira pouco despois de escoitarse un disparo. Rudesindo non podía negalo e dixo que abrira a porta á miña nai, que fora buscar unha cesta para ir o día seguinte ao mercado de Xubia. Miña nai fora pedir a cesta ás dez da mañá, non ás dez da noite; porén, era a única argucia posible.

Meu pai xa estaba preso e cando os gardas batían na porta cos mosquetóns e daban ordes a grandes voces, miña nai saiu e ao ver a Rudesindo entre gardas e falanxistas soubo que algo moi grave sucedía. Relacionouno de contado co disparo que escoitara horas antes e soubo que Rudesindo agardaba dela un testemuño que o salvase. Cando os gardas lle preguntaron que fixera aquel día, foino dicindo, pero non lle viña á memoria que fora pedir a cesta. O garda volvía preguntar:

—¿Non fixo máis nada?

Miña nai ollaba a Rudesindo e víao sufrindo, pero non sabía que dicir. O garda teimaba:

—Empece outra vez.

E por fin miña nai berrou:

—¡Ah, e fun a casa deste señor por unha cesta para ir ao mercado de Xubia!

O garda quixo saber a que hora fora e respondeulle que non o sabía, pero que foi cando alguén tirara un petardo na ribeira.

Máis vale tarde que nunca.

Tamén este recoñecemento á familia Díaz Corral chega con demora, pero benvido sexa.