“Coğrafyasını bilmeyen milletin tarihini başkaları yazar ve tarihini unutan milletlerin de coğrafyasını da başkaları çizer.”

AYASOFYA MESELESİ;Ayasofya, İstanbul’un silahlandırılması ve Hitler’den
korunması için müze haline getirildi. Bu olay o dönemin siyasi bir manevrası idi;1453'te camiye çevrilen Ayasofya birçok defa restore edildi. 1930 ile 1935 yılları arasındaki restorasyon(yenileme) çalışmaları nedeniyle halka kapatılan Ayasofya Bakanlar Kurulu'nun 24 Kasım 1934 tarih ve 7/1589 sayılı kararıyla müzeye çevrilmiştir.

Mustafa Kemal Atatürk neden Ayasofya’yı müze yaptı?

Atatürk'ün 1930'larda, faşizm çağında “insanlığın ortak kültür mirası” mantığıyla Ayasofya'yı müze yapması, onun aynı zamanda çağını aşmış bir “kültür, sanat ve barış insanı” olduğunu gösteren nadide bir örnektir.

Ayasofya’nın Tarihi

Ayasofya, İstanbul’da yapılmış en büyük Bizans kilisesi olup, aynı yerde üç kez inşa edilmiştir. İlk yapıldığında MegaleEkklesia (Büyük Kilise ) adını almış, V. yüzyıldan itibaren ise HagiaSophia (Kutsal Hikmet) olarak adlandırılmıştır. Kilise İmparator Constantinos ’un (324–337) oğlu imparator Constantios (337–361) tarafından 360 yılında yaptırılmıştır. Bu kilise bazilikal planlı ve ahşap çatılıdır. Kilise 404 yılında İmparator Arcadios’a karşı, çıkan halk ayaklanmasında kısmen yakılmış ve harap olmuştur. II. Kilise İmparator II. Theodosios (408–450) tarafından Mimar Ruffinos ’a 415 yılında inşa ettirilmiştir.

Bu yapı da yine BAZİLİKAL PLANLI (Bazilika, çeşitli dönem içerisinde karşılaşılmış olan bir plan tipidir. Hristiyanlık öncesi binalarda dini özelliği bulunmayan bir toplanma mekanı niteliği gösterirken Erken Hristiyan ile Orta Çağ mimarileri kapsamında, yan geçitleri mevcut olan, galerili ya da galerisiz kilise manasında kullanılmıştır. ) ahşap çatılı, 5 nefli ve 3 kapılı anıtsal girişli bir yapıdır.

II. Ayasofya da İmparator Iustinianos ( 527–565) aleyhine 532 yılında başlayan ve tarihte Nika ayaklanması olarak adlandırılan isyan sonucunda yanmış ve yıkılmıştır. Bugünkü Ayasofya İmparator Iustinianos tarafından dönemin iki önemli mimarı olan Miletos’lu (Milet) Isidoros ile Tralles’li(AYDIN)’lıAnthemios’a yaptırılmıştır. Binanın yapımına 23 ŞUBAT 532tarihinde başlanmış,1000 usta ve 10.000 işçi ile beş yılda tamamlanmış, 27 ARALIK 537 yılında ibadete açılmıştır. Ayasofya’da VI. yüzyılda yapılan orijinal tavan mozaiklerinin bitkisel ve geometrik motifli olanları günümüze kadar ulaşmış, ancak tasvirli mozaikler ikonaklazma akımının bitiminden sonra yapılmıştır.

AYASOFYA NE ZAMAN CAMİ OLDU?

Ayasofya Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul’un 1453 yılında fethi ile birlikte camiye çevrilmiş, çeşitli tarihi belgelerde harap durumda olduğu belirtilen yapı İstanbul’un fethinden sonra hiçbir tahribata uğratılmadığı gibi, yapılan güçlendirme ve onarımlarla günümüze kadar en iyi şekilde korunmuştur. Ayrıca Osmanlı mimari unsurları ile yapılan ilave ve eklerle de kutsal bir mekân ve ibadethane olarak varlığını sürdürmüştür.

Yapının içine XVI. ve XVII. yüzyıllarda minber, mihrap, vaaz kürsüleri, ahşap korkuluklar ilave edilmiştir. Sultan I.Mahmut döneminde kütüphane yaptırılmıştır. Burada yer alan çiniler XVI. yüzyılın seçkin örneklerindendir. Sultan III. Murat, zamanında minareler, Ayasofya avlusu içerisinde I. Mahmut tarafından şadırvan ve Sıbyan mektebi ve Sultan Abdülmecit döneminde muvakkithane yaptırılmıştır. Ayasofya’nın güney avlusunda III. Murat türbesi, Sultan III. Mehmet türbesi, Sultan II. Selim Türbesi, Şehzadeler Türbesi inşa edilmiştir. Bizans döneminde Vaftizhane olan yapı ise Sultan I. Mustafa ve Sultan İbrahim türbesi haline getirilmiştir. Fatih Sultan Mehmet’in Ayasofya’yı camiye çevirdikten sonra kuzey tarafına bir medrese inşa ettirdiği........

© Maraş Gündem