Buraya kadar Batı’daki ilmin bugün hangi noktaya gelip tıkandığını belirtmeye çalıştım. Şimdi bu son kısımda bütün bunları toplayıcı ve bizi neticeye götürücü bir hülâsa yapalım.

Önce bir defa şu suali sormaya mecburuz: Acaba hangi sebepten dolayı bütün insanlıkta ilim yavaş yavaş ilerlerken asr-ı saadetle birden bire bugünkü manada hakiki ilim olmaya başlıyor? Bu başlayışın kaynağı, insanlığa bu hızı veren tılsım nedir? Bu sualin cevabını Kuran-ı Kerim’den başka bir şeye bağlamak mümkün mü? İnsanların ilim sahasındaki bu büyük inkişafların tılsımı dünya ve âhiret saadeti getiren Kur’an-ı Kerim’den başka bir şey değildir. Bugün gelip Batı’daki ilimler tıkandığında, ona Kur’an-ı Kerim’in ışıklarıyla yol bulunabilir. Onun için Kur’an-ı Kerim üzerinde tetkikatı olmayan insan, müspet ilim sahasında hakiki ilim adamı olamaz.

Doğu ve Batı’nın mukayesesini yapıyoruz bir bakıma. Çok kıymetli bir mütefekkirimizin güzel bir benzetişi var. Kendisi bir defa uzun bir konuşma yapmış, Batı’daki felsefeler ile Doğu’daki İslâm âlimlerinin düşüncelerini hülâsa ettikten sonra şu suali sormuş. Demişti ki: "Batıdaki felsefeleri size anlattım.........

© Milli Gazete