Ev kültürü üreten, koruyup besleyen olmaktan çoktan çıktı. Kentli insan kiracılık kültürüyle birlikte hiçbir yere tamamen ait olmama gibi bir durumla karşı karşıya. Ev, bir zamanlar avlusu, bahçesi, sokağı, komşusu ve mahallesiyle birlikte ortak bir yaşam alanının parçasıydı. Kiracılık bir alışverişe dönüşmemişti henüz, bir tür komşuluk etme biçimiydi. Geçen zamanla birlikte kiracılık tersinden okumaya konu olabilecek bir kavrama dönüşmüştür ve bu ev sahibi olamama gerçeğidir. Değer yargılarının mülkiyet temelli aşınması neticesi günümüz insanı kiracılığı daha bir böyle algılamaktadır. Yani bir evden yoksun oluşun doğurduğu bir pozisyon.

Düşünce dünyamıza “kiracılık” bir mefhum olarak biraz da edebiyatla girmiştir desek yanlış olmaz. Zira başka türlüsü sadece eski tabirle icare hukukunu ilgilendiren bir konu olarak kalacaktır. Edebiyatımızın erken cumhuriyet dönemi romanında kiracılık konusunu ilk işleyen Memduh Şevket Esendal’dır. Onun 1934 yılında yayımladığı “Ayaşlı ile Kiracıları” romanı, Osmanlı ile yeni kurulan Cumhuriyet arasında yönünü bulamamış insanların değişen hayatını anlatır. Bir apartmanın dokuz odalı pansiyon yaşantısını konu edinen bu roman, kişiler üzerindeki değerler aşınmasının bu mahremiyeti dikkate almayan çarpık insan ilişkileriyle hangi düzeylere geldiğini gözler önüne serer.

Ankara, yeni başkenttir. Başkentin ortasında modern yaşamın simgesi bir apartmanda hayatı eşkıyalıktan ticarete bir sürü dolambaçlı işlerle geçen Ayaşlı İbrahim’in günlük, haftalık, aylık ya da senelik kiracıları vardır. Bu 9 odalı pansiyonda doğru bir insana veya ahlâklı........

© Milli Gazete