Emeklilikte yaş sorunu yıllar içinde değişikliğe uğramıştır. Daha önce yaş sınırı düşük olmasına rağmen Turgut Özal’ın başbakan olduğu ANAP hükümeti dönemi yani 10 Ocak 1986’da emeklilik yaşı artırılarak erkeklerde 60, kadınlarda 55’e çıkartılmıştır.
Süleyman Demirel’in başbakan olduğu DYP-SHP koalisyon hükümetinde yaş sınırı tamamen kaldırılarak erkekler 25 yıl, kadınlar 20 yıl çalıştıkları takdirde yaş sınırı olmaksınız emekli olmasının önü açıldı. O günlerde Cumhurbaşkanı olan Özal, düzenlemeyi veto etse de hükümetin ısrarı üzerine kanun 27 Şubat 1992 tarihinde yürürlüğe girdi.
Emeklilikte yaş sınırı Bülent Ecevit’in başbakan, Devlet Bahçeli ve Mesut Yılmaz’ın başbakan yardımcısı olduğu DSP-MHP-ANAP koalisyon hükümeti döneminde tekrar yükseltildi. 8 Eylül 1999 tarihinde yasalaşan kanun ile yaş sınırı erkeklerde 60, kadınlarda 58’e yükseltildi ve EYT mağduriyeti oluştu.
Prof. Dr. Necmettin Erbakan’ın lideri olduğu Fazilet Partisi, kanunun çıkmasına engel olmaya çalıştı ancak 111 milletvekiliyle yeterli çoğunluğu sağlayamadığı için yasayı engelleyemedi. Yasanın iptali için Anayasa Mahkemesine başvurdu.
Emeklilikte yaş sınırının en son yükseltilmesi Recep Tayyip Erdoğan’ın başbakan olduğu Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarında gerçekleşti. Yeni düzenlemeyle 1 Mayıs 2008 yılından sonra sigortalı olanlar erkekler için emeklilik yaşı 2036’ya kadar 60, 2044 yılında ise 65’e çıktı. Kadınlar için emeklilik yaşı ise 2036’ya kadar 58, 2048’de 65’e ulaşmaktadır.
Mevcut emeklilik yasasında yaş sınırında iki büyük engel bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, DSP-MHP-ANAP koalisyon hükümeti döneminde 8 Eylül 1999 yılında çıkartılan kanundaki yaş sınırı. Bu sınır, erkeklerde 60, kadınlarda 58 yaş. İkincisi ise AK Parti hükümeti dönemi 01 Mayıs 2008 yılında çıkartılan kanundaki yaş sınırı. Bu sınır, ise kademeli olarak erkek ve kadın ayrımı yapılmaksızın 65 yaşa kadar yükselmekte.
Bundan bir süre 3 Mart 2023 tarihinde EYT düzenlemesi yapıldı. “EYT sorunu çözüldü” sloganıyla kamuoyuna duyurulan düzenleme, yaş sınırındaki yüksekliğe çare olmaması yönüyle eksik çıkartılmıştır. Elbette mağduriyetin bir kısmı giderilmiştir ancak adalet tesis edilmediğinden önemli bir kitleyi mağdur etmiştir.
Yapılan yeni düzenlemeyle 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta girişi olanlar EYT kapsamına alındı. Bir gün sonra yani 9 Eylül 1999 tarihinde sigorta girişi olan vatandaşlar ise hem yaşa hem de prime takıldı. Yani, bir gün önce sigorta girişi olanlar, kadınlarda 38, erkeklerde 43 yaşında emekli olabiliyor. Bir gün sonra işe girenler ise bu tarihten sonra sigorta girişliler 60 yaşı bekleyecek. Bir gün için 17 yıl sonra emekli olmak, prim ödemeye devam ettirmek çözüm değil mağduriyettir, haksızlıktır. EYT düzenlemesine hakkaniyetli yaklaşılarak kademeli emeklilik formülü kabul edilmiş olsaydı bugün bu sorunlar konuşulmazdı.
Aynı iş yerinde çalışan iki kişi düşünün. İkisi de 9 Eylül 1999’dan sonra, 01.01.2000 tarihinde işe girmiş. İşe giriş tarihleri, ödedikleri primler aynı olan bu kişilerden birisinin 9 Eylül 1999 tarihinden bir gün önce yani 8 Eylül 1999 tarihinde sigorta başlangıcı var; diğerinin ise yok. Bir günlük sigorta başlangıcı olan kişi EYT düzenlemesinden faydalanıp emekli olurken, o tarihte sigorta başlangıcı olmayan kişi, yıllarca emekli olamayacak, prim ödemeye devam edecek.
Başka bir örnek. Aynı iş yerinde çalışan iki kişi düşünün. İkisi de 2004’ten sonra aktif çalışmaya başlamış ve primleri, gün sayıları aynı. Mevcut kanuna göre her ikisinin de emekli olabilmesi için 12 yılı (60 yaş) olması gerekirken bunlardan birisinin 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta başlangıcı var ve yeni EYT yasasına göre bu kişi emekli olabiliyor, arkadaşı olamıyor.
Emeklilikte yaş sınırlaması tekrar düzenlenmeden adalet tecelli etmez. 8 Eylül 1999 öncesi bir şekilde sigorta başlangıcı olanlar hemen emekli olurken, bu tarihten sonra yani 2000’ler ve sonrasında sonra sigorta başlangıcı olanlar 60, 2008 sonrası 65 yaşına kadar emeklilikte yaşa takılacak ve primini doldurduğu halde yaştan bekleyecek.
Bu sorunun bir tek çözümü vardır: 9 Eylül 1999 sonrası, 2000’ler ve sonrası sigorta başlangıcı olanların yaş sınırı kademeli olarak düzenlenmelidir. 9 Eylül 1999 sonrası sigorta girişi olanlar, yıllara göre kadın ve erkeklerde farklı olmak üzere gerek yaş gerekse primlerinde kademeli olarak artırılarak bu sorun çözülebilir. Emeklilikte Adalet Derneği (EMADDER), bu konuda teklif getirmiş. 25 yıl şartı getirilmeksizin, prim gün sayısı değişik olmak koşuluyla 9 Eylül 1999 ile 2002 arası için kadın 43, erkek 45; 2003 yılı için kadın 44 erkek 46, 2004 yılı için kadın 45 erkek 47, 2005 yılı için kadın 46 erkek 48, 2006 yılı için kadın 47 erkek 49, 2007 yılı için kadın 48 erkek 50, 2008 yılı için kadın 49 erkek 51 yaşında emekli olabilmelidir.
Emeklilikte yaş sınırının erkeklerde 51, kadınlarda 49 olması mantıklı bir tekliftir. Primini doldurduğu halde yıllarca yaş sınırına takılanların feryadı ve ahı göz ardı edilmemeli; soruna hakkaniyetle yaklaşılmalı “Kademeli Emeklilik”le adalet tecelli etmelidir.
Duyuru: Emeklilikte Adalet Derneği (EMADDER), 15 Ekim 2024 Cumartesi, Saat: 13.00’te Kartal Meydanı’nda miting düzenleyerek haklı taleplerini duyuracak.
Kademeli Emeklilik
4
0
19.01.2024
Emeklilikte yaş sorunu yıllar içinde değişikliğe uğramıştır. Daha önce yaş sınırı düşük olmasına rağmen Turgut Özal’ın başbakan olduğu ANAP hükümeti dönemi yani 10 Ocak 1986’da emeklilik yaşı artırılarak erkeklerde 60, kadınlarda 55’e çıkartılmıştır.
Süleyman Demirel’in başbakan olduğu DYP-SHP koalisyon hükümetinde yaş sınırı tamamen kaldırılarak erkekler 25 yıl, kadınlar 20 yıl çalıştıkları takdirde yaş sınırı olmaksınız emekli olmasının önü açıldı. O günlerde Cumhurbaşkanı olan Özal, düzenlemeyi veto etse de hükümetin ısrarı üzerine kanun 27 Şubat 1992 tarihinde yürürlüğe girdi.
Emeklilikte yaş sınırı Bülent Ecevit’in başbakan, Devlet Bahçeli ve Mesut Yılmaz’ın başbakan yardımcısı olduğu DSP-MHP-ANAP koalisyon hükümeti döneminde tekrar yükseltildi. 8 Eylül 1999 tarihinde yasalaşan kanun ile yaş sınırı erkeklerde 60, kadınlarda 58’e yükseltildi ve EYT mağduriyeti oluştu.
Prof. Dr. Necmettin Erbakan’ın lideri olduğu Fazilet Partisi, kanunun çıkmasına engel olmaya çalıştı ancak 111 milletvekiliyle yeterli çoğunluğu sağlayamadığı için yasayı engelleyemedi. Yasanın iptali için Anayasa Mahkemesine başvurdu.
Emeklilikte yaş sınırının en son yükseltilmesi Recep Tayyip Erdoğan’ın başbakan olduğu Adalet ve Kalkınma Partisi iktidarında gerçekleşti. Yeni düzenlemeyle 1 Mayıs 2008 yılından sonra sigortalı olanlar erkekler için emeklilik yaşı 2036’ya kadar 60, 2044 yılında ise 65’e çıktı. Kadınlar için emeklilik yaşı ise 2036’ya kadar 58, 2048’de 65’e ulaşmaktadır.
Mevcut emeklilik yasasında yaş sınırında iki büyük engel bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, DSP-MHP-ANAP koalisyon hükümeti döneminde 8 Eylül 1999 yılında çıkartılan kanundaki yaş sınırı. Bu sınır, erkeklerde 60,........
© Milli Gazete
visit website
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Andrew Mitrovica
Mort Laitner
Nikkei Editorial
Rami G Khouri
Ali Fathollah-Nejad
