Günümüz gerçekliğinde, yaygın nüfus artışı, devletlerin hızlı ekonomik kalkınma gelişimi ve kişi başına düşen belirli su tüketimindeki artışla birlikte, doğal çevre üzerindeki baskı giderek artmaktadır. İnsan kaynaklı etkinin bu şekilde yoğunlaşması, küresel iklim değişikliği süreçlerini tetiklemekte ve hızlandırmaktadır. Orta Asya'da tüm bu süreçler daha hızlı bir şekilde ilerlemektedir. Aral Gölü havzasındaki ekolojik krize, su kaynaklarının giderek azalması ve kirlenmesi, arazinin bozulması ve geniş alanların çölleşmesi, ormanların, eko-peyzajların ve biyolojik çeşitliliğin kaybı eşlik etmektedir. Aral Gölü 'nün kurumuş dibindeki büyük bir alanda, 54 bin kilometrekareden fazla büyüklüğe sahip yeni bir Aralkum çölü oluşmuştur (bu Hırvatistan topraklarıyla karşılaştırılabilir ve Estonya, Danimarka, Hollanda ve İsviçre'den çok daha büyüktür).

Bu gergin koşullarda, Orta Asya Devletlerinin bölgede işbirliğini geliştirmek için yeni mekanizmalar bulması son derece önemlidir. Kazakistan Cumhuriyeti'nin IFAS dönem başkanlığının temel amacı, su kaynaklarının tasarruflu kullanımı ve korunması, çevre sorunlarının çözümü, sosyo-ekonomik problemlerin giderilmesi ve Orta Asya ülkelerinde "yeşil" ekonominin tanıtılması konularında işbirliği düzeyini daha da arttırmaktır.

Kazakistan'ın dönem başkanlığı sırasında IFAS Kurulu tarafından onaylanan iki ana programın uygulanmasına devam edeceğiz: Aral Gölü Havzası Programı-4 (ASBP-4) ve bunun sistematik izlenmesi ile Orta Asya'nın Sürdürülebilir Kalkınması için Bölgesel Çevre Koruma Programı (RAPESD CA). Her iki Programın da uygulama süresi 2030 yılına kadardır.

Aral Gölü'nün ekolojik sorunu 1960-1970'lerde ortaya çıkmaya başladı ve gezegenimizdeki dördüncü büyük gölden geriye neredeyse hiçbir şey kalmamasına yol açtı. Aral Gölü önce iki su kütlesine, sonra üçe bölündü vs.

Bağımsızlık yıllarında Kazakistan, Dünya Bankası'nın desteğiyle kapsamlı çalışmalar yürüttü ve Küçük Aral ya da Kuzey Aral Gölü’nün küçük bir bölümünü restore edebildi, ancak bu orijinal değerinin yalnızca %8'i kadardır. Liman kenti Aral, ilk başta 100 kilometre uzağa giden sudan hala çok uzakta, ancak alınan önlemlerden sonra daha yakına geldi.

Kurumuş Aral Gölü tabanında kalan tuz ve zehirli kimyasal parçacıkları ve tozları sadece Tien Shan ve Pamir dağlarında değil, bölgemizin sınırlarının çok ötesinde de........

© Önce Vatan