18 Aralık’ı 19’una bağlayan geceyarısı, Çin’in kuzeybatısındaki Gansu eyaletinin Jishishan İlçesi’nde bir deprem meydana geldi. Çin Deprem Yönetimi’nin ölçümlerine göre Richter ölçeğiyle 6,2 şiddetindeki deprem, 148 kişinin hayatını kaybetmesine ve 781 kişinin yaralanmasına neden oldu. Bu deprem, Çin’de yaklaşık son 10 yıldır gerçekleşen en yıkıcı deprem. 2014’te ülkenin kuzeydoğusundaki Yunnan Eyaleti’ne bağlı Ludian İlçesi’nde gerçekleşen 6,1 şiddetindeki deprem 617 kişinin hayatına malolmuştu. 2010’da da, Gansu’nun komşusu olan Qinghai Eyaleti’ndeki Yushu İlçesi’ndeki 6,9 şiddetindeki depremde de, 2698 kişi yaşamını yitirmişti.

Depremin merkez üssü Jishishan Bao’an Dongxiang ve Salar Özerk İlçesi, dağlık ve yıllık ortalama derecelerin 7-8 derece olduğu zor bir coğrafya. Deprem gerçekleştiğinde de, Çin’in büyük çoğunluğunda soğuk hava dalgası hakimdi; Jishishan’da da hava -20 dereceye kadar düşmüştü. Depremzedeler ve yardım ekipleri, sadece sarsıntının yarattığı felaket ile değil; soğuk hava şartlarıyla da mücadele etmek zorunda kaldılar.

Müslüman Hui ve günümüz Türkmenleri’nin köklerinin dayandığı Salır Boyu’ndan Salar halkı da, burada yaşıyor. Huiler ve Salarlar dışında bu bölgede Tibetliler ve Bao’anlar ve Dongxianglılar da yaşıyor. Çin’in 56 etnik ve dini azınlığından olan bu gruplardan Bao’anlar ve Dongxianglılar da, Moğol kökenli Müslüman halklar.

Çin’in kırsal kesimi sayılan bölgede evlerin geleneksel olarak kilden yapılmasının da, depremin yarattığı tahribatı arttırdığı söyleniyor. Buna ek olarak, depremin yer yüzeyine yakın gerçekleşmesi de yıkıcılığını arttıran bir diğer faktör.

Deprem sonucu yaklaşık 139 bin kişi, bahsettiğimiz gibi dondurucu soğuklarda evsiz kaldı ve kurulan çadır kentlerde yaşamaya başladı. Buna karşılık, Çinli yetkililer çok hızlı biçimde yardım organizasyonunu gerçekleştirdiler. Depremden 1 hafta sonra, çadır kentlerde okullar derslere başladı.

Depremin hemen ertesinde, Gansu Eyaleti’nden 3000 itfaiyeci, 900 ormancı tugay ve 260 acil yardım görevlisi sahada göreve başladı. Ayrıca, arama kurtarma ve depremzedelere yardım için yüzlerce asker ve polis de görevlendirildi. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, can kayıplarının azaltılması ve depremzedelere yardımiçin “tüm çabaların gösterilmesi” talimatını vermişti. Çinli yetkililer, Gansu Eyaleti’ne destek için de 250 milyon Yuan (yaklaşık 35 milyon dolar) destek verileceğine de açıkladı.

Deprem tehlikesine hep daha hazırlıklı olmaya çalışıyorlar

Çin, deprem tehlikesi ile yaşamaya alışmış bir ülke. Tüm Asya Pasifik ülkelerinde deprem tehlikesi olsa da Çin, aralarında deprem felaketlerine en açık olanı. Geçtiğimiz 50 yılda, ortalama olarak yılda üç deprem yaşayan Çin, bu sarsıntılarda toplamda 380 bin insanını kaybetti. 75 milyon vatandaşı da, deprem mağduru oldu.

1976’da dünyanın en büyük deprem felaketlerinden birini 7,8 şiddetindeki bir sarsıntı ile Tangshan Bölgesi’nde yaşayan Çin, bu felakette yüzbinlerce insanını kaybetmişti. 2008’de de, Sichuan Bölgesi’ndeki 7,9’luk depremde yaklaşık 88 bin kayıp verildi. Başkent Beijing’in çevresinde 15 aktif fay hattı mevcut.

Birleşmiş Milletler’in verilerine göre, deprem felaketleri Çin’e yıllık 7 milyar dolarlık bir yük bindirecek.

Yüksek teknoloji depreme karşı seferber

Çin, bir yandan depremleri öngörebilmek için yapay zekayı kullanmayı çalışıyor; diğer yandan da, depremlere hazır olmak için sürekli tetikte. Yaşanan felaketlerden hep dersler çıkarılıyor: örneğin, 2008 Sichuan Depremi’ne öğrenciler okulda yakalandığından ve bir okul tamamen çöktüğünden beri, okul binalarının güvenli ve sağlam olması için özel kurallar uygulanıyor. Depreme karşı hazırlıklı ve tedbirli olmak da, Çin’de eğitimin ayrılmaz bir parçası.

Deprem ertesinde hızlı müdahale için 700 bin afet gönüllüsü eğitildi. Ekonomik açıdan gelişmiş ve deprem tehlikesinden daha uzak kentlerle, deprem riskine açık şehirler eşleştirilerek, afet öncesi ve sonrası destek akışı sağlanıyor.

Çin’in deprem ve diğer afetlere hazırlıklı olmak için kullandığı bir yöntem de, yüksek teknolojinin imkanlarını kullanmak. Uydularla olası doğal felaketleri önceden tespit etmeye çalışmak için 24 saat gözlem yapılıyor. Depremleri gerçekleşmeden önce haber verebilecek teknolojik sistemleri kurmak için de, yıllardır çalışmalar sürdürülüyor.Japonya’nın üzerine çalıştığı bir alan olan, depremin geldiğini gösteren sismik dalgaları tespit eden sensörlerin geliştirilmesi için Çin de çaba gösteriyor. Bu tip sensörlerin, 20-40 saniye önce bile alarm vermesi, can kayıplarını azaltmakta kritik rol oynuyor.

Çin’in son dönemde üzerine eğildiği önemli bir teknolojik mesele de, yapay zeka ile depremlerin önceden tahmin edilebilmesi. Yunnan ve Sichuan Eyaletleri’nde denemelerine başlanan sistemle, yapay zeka sürekli olarak sismik aktiviteleri gözetim altında tutuyor ve bu aktivitelerle ilgili geri bildirimde bulunuyor.

-----

Fotoğraf: 25 Mayıs 2008'de Çin'in Sichuan Eyaletinin Wenchuan İlçesindeki Yinxiu'daki enkazın yanından geçen bir gönüllü. 12 Mayıs depreminde 69.000'den fazla kişinin öldüğü biliniyor. (Kaynak: Zdyphoto via Flickr)



QOSHE - Çin deprem için hep tetikte - Hazar Gökçen Öney
menu_open
Columnists Actual . Favourites . Archive
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close
Aa Aa Aa
- A +

Çin deprem için hep tetikte

5 0
27.12.2023

18 Aralık’ı 19’una bağlayan geceyarısı, Çin’in kuzeybatısındaki Gansu eyaletinin Jishishan İlçesi’nde bir deprem meydana geldi. Çin Deprem Yönetimi’nin ölçümlerine göre Richter ölçeğiyle 6,2 şiddetindeki deprem, 148 kişinin hayatını kaybetmesine ve 781 kişinin yaralanmasına neden oldu. Bu deprem, Çin’de yaklaşık son 10 yıldır gerçekleşen en yıkıcı deprem. 2014’te ülkenin kuzeydoğusundaki Yunnan Eyaleti’ne bağlı Ludian İlçesi’nde gerçekleşen 6,1 şiddetindeki deprem 617 kişinin hayatına malolmuştu. 2010’da da, Gansu’nun komşusu olan Qinghai Eyaleti’ndeki Yushu İlçesi’ndeki 6,9 şiddetindeki depremde de, 2698 kişi yaşamını yitirmişti.

Depremin merkez üssü Jishishan Bao’an Dongxiang ve Salar Özerk İlçesi, dağlık ve yıllık ortalama derecelerin 7-8 derece olduğu zor bir coğrafya. Deprem gerçekleştiğinde de, Çin’in büyük çoğunluğunda soğuk hava dalgası hakimdi; Jishishan’da da hava -20 dereceye kadar düşmüştü. Depremzedeler ve yardım ekipleri, sadece sarsıntının yarattığı felaket ile değil; soğuk hava şartlarıyla da mücadele etmek zorunda kaldılar.

Müslüman Hui ve günümüz Türkmenleri’nin köklerinin dayandığı Salır Boyu’ndan Salar halkı da, burada yaşıyor. Huiler ve Salarlar dışında bu bölgede Tibetliler ve Bao’anlar ve Dongxianglılar da yaşıyor. Çin’in 56 etnik ve dini azınlığından olan bu gruplardan Bao’anlar ve Dongxianglılar da, Moğol kökenli Müslüman halklar.

Çin’in kırsal kesimi sayılan bölgede evlerin geleneksel olarak kilden yapılmasının da, depremin yarattığı tahribatı arttırdığı söyleniyor. Buna ek olarak, depremin yer yüzeyine yakın gerçekleşmesi de yıkıcılığını arttıran bir diğer faktör.

Deprem sonucu yaklaşık 139 bin kişi, bahsettiğimiz gibi........

© P24


Get it on Google Play