NATO’nun Avrupa’daki ağını genişletmeye çalıştığı ve Ukrayna Savaşı konusunda kritik zamanlardan geçtiği bir dönemde Çin’den, Macaristan’a “güvenlikte işbirliği” teklifi geldi. Macaristan Başbakanı Viktor Orbán, 16 Şubat Cuma günü Çin’in Kamu Güvenliği Bakanı Wang Xiaohong ile bir araya geldi. Buluşma ertesi, hafta sonu Çin’in resmi Xinhua Haber Ajansı’nda yayınlanan yorumlarda Wang, “terörle mücadele, ulusötesi suçlarla mücadele, güvenlik ile Kuşak ve Yol Girişimi Projesi ve kolluk kuvvetleri kapasitesinin geliştirilmesi gibi alanlarda işbirliğini derinleştirmeyi” umduğunu söyledi. Macaristan’ın sadece NATO değil; Avrupa Birliği’nin de üyesi olması nedeniyle de Çin’in teklifi oldukça sıra dışı sayılıyor.
Kamu Güvenliği Bakanı Wang Xiaohong’un Budapeşte ziyareti, Çin’in Macaristan ile diplomatik ilişkilerinin 75. yılını kutlanması kapsamında gerçekleşiyordu. Türkiye ile Macaristan’ın arasında olduğu gibi, Macaristan ile Çin arasında da, “stratejik ortaklık” olarak adlandıkları sıkı bir bağ var. Wang’ın Budapeşte ziyareti sonrası, Çin’den Pazar günü yapılan açıklamaya göre Kamu Güvenliği Bakanı, Orbán’a Macaristan’ın “zamana direnen iyi bir dost ve yoldaş” olduğunu söyledi.
Budapest Times gazetesinin haberine göre, Orbán’ın basın sözcüsü Bertalan Havasi, ziyarette şöyle diyaloglar geçtiğini açıkladı: Macaristan Başbakanı, Wang’a, iki ülke arasındaki “bağların” saygıya dayalı olduğunu ve saygının da, “uluslararası diplomaside normalde azalan bir meta” olduğunu söyledi. Havasi, iki tarafın da ekonomik ve ticari ilişkilerin gelişmesinin temeli olarak “güvenlik ve istikrarın” önemini vurguladığını da söyledi.
Ziyarette, sadece iyi niyet beyanları ve öneriler ötesinde, bazı somut adımlar da atıldı. Wang, Budapeşte ziyareti sırasında Macaristan İçişleri Bakanı Sandor Pinter ile de görüşerek, devriye ve kolluk güçlerinin işbirliği konusunda anlaşmalar da imzaladı. Pinter, ikili işbirliğinin “kapsamlı stratejik işbirliğinin daha da geliştirilmesi için gerekli olan güvenlik ve istikrarın garanti edilmesiyle mümkün olduğunu” da söyledi.
Görüldüğü gibi, Başkanlık Sözcüsü Havasi ve İçişleri Bakanı Pinter’ın da Çin ile ilişkilerden bahsederken vurguladığı konular “güvenlik” ve “istikrar”. Macaristan’ın, Çin ile işbirliğinin kendisine kazandırdığı en önemli hususlar olarak, “güvenlik” ve “istikrarı” görmeye başladığını da söyleyebiliriz.
Wang’ın Orbán’a önerdiği “güvenlik işbirliği” nasıl şekillenebilir? Çin’in Kamu Güvenliği Bakanı’na göre amaç, “kolluk kuvvetlerinin işbirliği ve güvenlik üzerine ortaklığı ikili ilişkilerde yeni bir vurgu haline getirmek” olacak. “Terörle mücadele” ve “uluslararası suçlarla mücadele” gibi alanlarda da işbirliği yapılacak.
Macaristan’ın Çin ile gireşebileceği olası “güvenlik işbirliği”, Sırbistan ile olan işbirliğine benzeyebilir. Sırbistan, sınır güvenliği için Çin’den elektronik gözlem için techizat satın alıyor. Kaçak göçü engellemek için mobil X-ray ve termal tarayıcılar, sınırda ve diğer noktalara yerleştirilen güvenlik kameraları gibi ekipmanın satın alınması veya Sırbistan örneğinde olduğu gibi, bir kısmının bağışlanması söz konusu olabilir.
Sırbistan İçişleri Bakanlığı, Ekim 2023’te, Çin’in dünya çapında üne sahip röntgen üreticisi firması Nuctech’in ürettiği tarayıcı cihazları, Bulgaristan sınırında güvenliği sağlamak için kullanmaya başlamıştı. Çin’in bu cihazları Sırbistan’a bağışladığı belirtilmişti. Nuctech, Çin Komünist Partisi ile olan bağlantıları nedeniyle ABD’de Beyaz Saray tarafından kara listeye alındı ve Avrupa Birliği genelinde kısıtlandı. Güvenlik alanında kullanılan bu gibi techizat, ABD veya AB ülkeleri tarafından hassas hükümet, ticari veya kişisel verilerin Çin’in eline geçmesine neden olabilecekleri gerekçe göstererek kısıtlanabiliyorlar.
2020’den bu yana Çin, Macaristan’ın en büyük yatırımcısı olarak öne çıkıyor. Avrupa Birliği ülkeleri arasında da Macaristan, Pekin’den ve Sırbistan’ın başkenti Belgrad arasındaki yüksek hızlı demiryolunu projesini finanse edecek “Kuşak ve Yol Mutabakatı”nı imzalayan ilk ülke olmuştu. Başbakan Orbán da, Ekim 2023’te Pekin’de Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in ev sahipliği yaptığı “Kuşak ve Yol Girişimi” Zirvesi’ne katılan tek AB üye ülkesi tek lideriydi. Orbán, Pekin’deki Zirve’de, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile de 2023’te bir araya gelen AB lideri de olmuştu.
Çin’in Macaristan’daki bazı yatırımları, AB’de tartışma yaratıyor:Avrupa Birliği Komisyonu’nun Çinli telekomünikasyon devi Huawei’nin AB güvenliği için risk oluşturduğu yönündeki uyarılarına rağmen Macaristan, Huawei Technologies’in Çin dışındaki en büyük lojistik ve üretim üssüne ev sahipliği yapıyor.
Öte yandan, Macaristan’daki bazı Çin yatırımları da, Avrupa Birliği’nin ekonomik olarak ihtiyaç duyduğu yatırımlar. Örneğin Macaristan, Çinli otomobil üreticisi BYD’nin ilk Avrupa fabrikasına ev sahipliği yapacak. 2023’te de, Çinli akü üreticisi CATL, Macaristan’ın ikinci büyük şehri Debrecen’de 100 GWh’lik bir akü fabrikası inşa etmek için 7,3 milyar Euro (7,6 milyar ABD Doları) yatırım yapacağını duyurmuştu. Tesla’nın da ürettiği 100 GWh’lik aküler, elektrikli otomobillerde kullanılıyor.
Çinli CATL de, Debrecen Güney Endüstri Parkı’nda 221 hektarlık bir alanı kapsayacak tesisin, Avrupa’da e-mobiliteyi ve enerji geçişini hızlandırmaya yardımcı olacağını söylemişti. CATL, Mercedes-Benz, BMW, Stellantis ve Volkswagen gibi mevcut müşterileri de dahil olmak üzere Avrupalı otomobil üreticilerine, akülerin hücre ve modül tedariklerini edecek. Macaristan’daki yeni akü fabrikası, CATL’nin, Almanya’dakinden sonra Avrupa’daki ikinci akü fabrikası olacak.
Macaristan’ın AB içinde yarattığı tartışmalar malum. Ancak, Macaristan asıl soğukluğu ABD ile ilişkilerinde yaşıyor: daha doğrusu, Joe Biden Yönetimi’ndeki Beyaz Saray ile…Zira, Orbán’ın eski ABD Başkanı ve 2024 seçimlerinde Cumhuriyetçilerin muhtemel adayı Donald Trump ile arası gayet iyi. Buna karşılık, Biden Yönetimini ise, “baş düşmanı” olarak görüyor.
Geçen bahar, CIA’in sızdırılan bir belgesine göre, Orbán, siyasi ortaklarıyla yaptığı bir toplantıda “ABD’yi, partisinin baş düşmanı” olarak nitelendirdi. Sızdırılan belgede, Budapeşte’deki ABD Büyükelçiliği’ne atıfta bulunularak, Orbán’ın bu yorumu 22 Şubat’taki bir “siyasi strateji oturumu” sırasında yaptığı iddia ediliyor.
Bakalım, Macaristan’ın Çin ile olan güvenlik işbirliği, askeri alana da uzanacak mı? Sırbistan’ın yaptığı gibi Macaristan da, Çin’den füze savunma sistemleri ve silahlı insansız hava araçları satın alırsa, Beyaz Saray ile Budapeşte’nin gerçek çekişmesi de başlayabilir.
login
who are we?
contact us
qosheapp
Toi Staff
Gideon Levy
Belen Fernandez
Rami G Khouri
Mort Laitner
Donald Low
Ali Fathollah-Nejad
Nikkei Editorial
visit website
