Vietnam bir tek parti ülkesi ve ülkede rekabetçi bir siyasi ortam yok. Buna karşılık, son dönemlerde ülke politikasında hayli hareketli dönemler yaşanıyor. Vietnam’ın Devlet Başkanı Vo Van Thuong istifa etti. Thuong, Vietnam’ın bir yıldan kısa bir süre zarfında “yolsuzluk” iddiaları nedeniyle istifa etmek zorunda kalan ikinci devlet başkanı.

İstifa tam bir şok. Çünkü 53 yaşındaki Başkan Vo Van Thuong, Komünist Parti’nin yükselen yıldızıydı ve kendisine Vietnam’ın gelecekteki lideri gözüyle bakılıyordu. 79 yaşında ve hasta olan Komünist Parti Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong’un müttefiki ve potansiyel halefi Thuong’un istifası, ülkenin gelecekteki siyasi dengelerini de tamamen değiştiriyor. Devlet medyası Thuong’un ayrılışını duyururken, karıştığı usülsüzlüklerin “Komünist Partinin itibarı üzerinde kötü bir iz bıraktığını” söyledi. Thuong’un istifası ile ilgili, Komünist Parti’den ise sadece, Thuong’un “parti üyelerinin yapamayacağı şeylere ilişkin düzenlemeleri ihlâl ettiği” şeklinde bir açıklama geldi. Devlet Başkanı’nın istifası, Vietnam’ın ortasında yer alan Quang Ngai eyaletinin eski Parti Yöneticisi’nin yolsuzluk şüphesiyle tutuklanmasından günler sonra geldi. Thuong da, bu eyaletin eski Parti Yöneticisi idi.

Vietnam’da iktidardaki Komünist Parti, “Kızgın Fırın” adı verilen bir yolsuzlukla mücadele kampanyasına girişmişti. İstifa eden Thuang’dan önceki Devlet Başkanı Nguyen Xuan Phuc da, yolsuzluk iddialarıyla “Kızgın Fırın”a Vietnam siyasetindeki diğer bir büyük isim olmuştu. Phuc’un da, COVİD Pandemisi döneminde yolsuzluklara karıştığı iddia edilmişti.

Şimdi, Asya’nın en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri olan Vietnam’daki liderlik boşluğunun nasıl doldurulabileceği merak konusu. Neticede, Vietnam’ın hızla büyüyen ekonomisi dünya tedarik zincirlerinde giderek daha önemli bir rol oynuyor.

Tıpkı Çin gibi, “kapitalist eğilime sahip komünist bir ülke” olarak tarif edebileceğimiz Vietnam, Apple gibi dünyanın önde gelen çok uluslu şirketlerin tedarik zincirlerinde kilit öneme sahip. Ülke ekonomisi, 2023’te yüzde 5 büyüdü. Bloomberg anketine göre ekonominin ilk çeyrekte bir önceki yıla göre %6,9 oranında büyüyeceği de tahmin ediliyor. Vietnam’ın ortalama GSYİH’nin artışı 2000 ile 2022 arasında da yıllık yaklaşık %7 oldu. Bu dönem içinde, birçok büyük ekonominin ve bölgesel emsallerinin küçüldüğü 2020 ve 2021’deki Pandemi döneminin de yer aldığını unutmayalım. COVID-19 döneminde bile, Vietnam ekonomisi yıllık %2,5 oranında büyümeye devam etti.

2011’den beri iktidarda olan Komünist Parti Genel Sekreteri Trong’un, 2026’da üçüncü dönemini tamamladığında, yerini başka bir ismin alması bekleniyor. İki yıl sonra 81 yaşına gelecek Trong’un, dördüncü dönemde de ülkenin en üst düzey siyasi figürü olması zor. Trong sonrası döneme geçişi kolaylaştırmak için girişilen “Kızgın Fırın” adlı yolsuzluk soruşturmaları, bir yandan gerçekten de bir “temizliğe” neden oluyor. Öte yandan ise, Komünist Parti içindeki hizipler arasındaki mücadele keskinleşiyor. Çin’de Devlet Başkanı ve Komünist Parti Genel Sekreteri Xi Jinping de, 2012’de iktidara geldikten sonra, kapsamlı bir yolsuzlukla mücadele süreci başlatmıştı. Çin’deki süreç, Vietnam’ın aksine ülkedeki liderliğin konsolidasyonu ile sonuçlandı.

2021’den bu yana Vietnam’ın yolsuzluk karşıtı hamlesi, dört Politbüro üyesini, iki başbakan yardımcısını, iki bakanı ve bir düzineden fazla eyalet liderini görevinden etti. 2024 başından bu yana da, ülkenin çeşitli eyaletlerinin yöneticileri yolsuzluk suçlamasıyla tutuklandı.

Control Risks’in Vietnam baş analisti Linh Nguyen, “Genel Sekreterin bunu 2016 yılı civarında başlattığında bunun bu kadar çok üst düzey politikacının bu şekilde cezalandırılmasına yol açacağını öngörebileceğinden şüpheliyim” dedi. “Yolsuzlukla mücadele komitesine ve Kamu Güvenliği Bakanlığına yetki devrederek otoritesini kaybettiğini hissediyorum.”

Devlet Başkanı Thuong’un istifası ertesi yerine, Başkan Yardımcısı Vo Thi Anh Xuan, “Başkan Vekili” olarak atandı. Xuan, Vo Van Thuong’un selefi Phuc’un 2023’ün başlarında istifa etmesinden sonraki ikinci “Başkan Vekilliği” görevi oldu.

Öğretmenlikten siyasete geçen Xuan, Güneydoğu Asya ülkesinde bir kadının üst düzey bir siyasi göreve yükselmesinin nadir bir örneği. Ancak Xuan’ın bu görevde geçici olarak bulunduğunu unutmamak gerek.

Trong’un yolsuzlukla mücadele kampanyasına liderlik eden ve bazı analistler tarafından muhtemelen Thuong’un yerini alacak favori olarak görülen kişi, 66 yaşındaki Kamu Güvenliği Bakanı To Lam.

İşin ironik yönü Lam’ın kendisi de şaibelerden uzak değil: İsmi, 2021’de “Salt Bae” olarak bilinen Nusret Gökçe’nin, Londra’daki bir restoranda kendisine altın varaklı bonfile sunduğu görüntülerin ortaya çıkmasıyla manşetlere tırmanmıştı. Lam’ın, “altın bonfile” görüntüleri, Vietnam’da yoğun biçimde tartışıldı ve “yolsuzluğun işareti” olarak algılandı.

Kimi yorumcular, Vietnam’ın Devlet Başkanı’nın kim olduğunun çok da mühim olmadığını iddia ediyor. Bu kanaatlerine gerekçe olarak, ülkede yönetimin-özellikle de, ekonomi yönetiminin “konsensus”a dayalı olmasını gösteriyorlar. Bu nedenle, Vietnam’ı kim yönetirse yönetsin, ekonominin “iyi gideceğini” ve istikrarın da süreceğini düşünüyorlar. Öte yandan, Komünist Parti’nin Vietnam’daki elli yıllık iktidarında ilk kez bu derecede bir siyasi belirsizlik yaşandığı da öne sürülüyor. Komünist Parti Genel Sekreteri Trong, Soğuk Savaş döneminden bu yana ülkenin en uzun süre iktidarda kalan lideri olduğundan, şimdi olduğu gibi değişim sancıları yaşanması da doğal.

QOSHE - Vietnam’da yolsuzluk lider götürdü - Hazar Gökçen Öney
menu_open
Columnists Actual . Favourites . Archive
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close
Aa Aa Aa
- A +

Vietnam’da yolsuzluk lider götürdü

7 0
24.03.2024

Vietnam bir tek parti ülkesi ve ülkede rekabetçi bir siyasi ortam yok. Buna karşılık, son dönemlerde ülke politikasında hayli hareketli dönemler yaşanıyor. Vietnam’ın Devlet Başkanı Vo Van Thuong istifa etti. Thuong, Vietnam’ın bir yıldan kısa bir süre zarfında “yolsuzluk” iddiaları nedeniyle istifa etmek zorunda kalan ikinci devlet başkanı.

İstifa tam bir şok. Çünkü 53 yaşındaki Başkan Vo Van Thuong, Komünist Parti’nin yükselen yıldızıydı ve kendisine Vietnam’ın gelecekteki lideri gözüyle bakılıyordu. 79 yaşında ve hasta olan Komünist Parti Genel Sekreteri Nguyen Phu Trong’un müttefiki ve potansiyel halefi Thuong’un istifası, ülkenin gelecekteki siyasi dengelerini de tamamen değiştiriyor. Devlet medyası Thuong’un ayrılışını duyururken, karıştığı usülsüzlüklerin “Komünist Partinin itibarı üzerinde kötü bir iz bıraktığını” söyledi. Thuong’un istifası ile ilgili, Komünist Parti’den ise sadece, Thuong’un “parti üyelerinin yapamayacağı şeylere ilişkin düzenlemeleri ihlâl ettiği” şeklinde bir açıklama geldi. Devlet Başkanı’nın istifası, Vietnam’ın ortasında yer alan Quang Ngai eyaletinin eski Parti Yöneticisi’nin yolsuzluk şüphesiyle tutuklanmasından günler sonra geldi. Thuong da, bu eyaletin eski Parti Yöneticisi idi.

Vietnam’da iktidardaki Komünist Parti, “Kızgın Fırın” adı verilen bir yolsuzlukla mücadele kampanyasına girişmişti. İstifa eden Thuang’dan önceki Devlet Başkanı Nguyen Xuan Phuc da, yolsuzluk iddialarıyla “Kızgın Fırın”a Vietnam siyasetindeki diğer bir büyük isim olmuştu. Phuc’un da, COVİD Pandemisi döneminde yolsuzluklara karıştığı iddia edilmişti.

Şimdi, Asya’nın en hızlı büyüyen ekonomilerinden biri olan Vietnam’daki liderlik boşluğunun nasıl doldurulabileceği merak konusu. Neticede, Vietnam’ın hızla büyüyen ekonomisi dünya tedarik zincirlerinde giderek daha önemli bir rol oynuyor.

Tıpkı Çin gibi,........

© P24


Get it on Google Play