Coğrafya/sınırlar/ulus-devlet kaderimiz olduğuna göre, medeni bir toplum oluşturmak için kimlik-ideoloji politikası değil; dini-mezhebi, dili-ırkı ne olursa olsun eşit vatandaşlık ilkesine bağlı, adil/hukuki bir şiraze/racon, “fikr-i müdir”, atmosfer, iklim oluşturmak gerekir.

• İLHAMİ GÜLER
• 6 Şubat 2024

“Çalıyorlar; ama, çalışıyorlar”

Anonim

Devrimden sonra şair N. F. Kısakürek, devrimin yarattığı kültürel yarılmayı, sınırlar içindeki “Biz ve Öteki”yi yani çağdaşçı laikler (Kemalist/Atatürkçü) ile muhafazakâr dindarları “Bir şapka, bir maymun, bir eldiven ve inkılap” ve “Sakarya: Saf çocuğu masum Anadolu’nun” metaforları ile dile getirdi. Yedi düvel ve Yunan, işgalci ve can düşmanı büyük “öteki” ise; inkılapçılar, din düşmanı küçük “öteki”lerdir: “Öz vatanında garipsin/Öz vatanın da parya.” Devrimcileri “öteki”leştiren N. F. Kısakürek, kendi çıkardığı Büyük Doğu dergisinin 17.7.1959 tarihinde yayınlanan 20’nci sayısında “Amerika, Dünya ve Biz” adlı makalesinde şöyle diyordu: “Amerikan politikalarını korumakla mükellefiz… Amerikan siyasetini tutmak biricik yoldur… Amerika’dan nazlı bir sevgili muamelesi görmek, biricik dikkatimiz olmalı. Yoksa, bir Amerikan bahriyelisinin iki yana açık bacakları arasında mütalaa ettiği kadrodan (!-İG) ileri gidemeyiz. Dış siyasetimizde Amerikan siyaseti ve iç bünyemizde Amerikan politikasını, kendimize tecezzi etmez bir siyaset birliğinde her şeye hâkim bir mana gizlidir.” Türk sağının “Amerikan muhibliği”, tahlil edilmesi gereken, son derece ciddi ve bir başka bahistir.

Çağdaşçılar, dindarları çarıklılar/köylüler, gerici, şeriatçı, bağnaz/yobaz, örümcek-bidon kafalı, göbeğini kaşıyan adam gibi ifadeler ile yaftaladılar. 1950’lerde DP (Menderes) ile iktidara gelen muhafazakârlar, ötekilere herhangi bir yafta üretmediler. Zira, ortada bir (askeri) vesayet rejimi vardı. Bu rejim, sonunda (1960) muhafazakâr/sağcı iktidarı devirdi ve Menderes başta olmak üzere üç yöneticisini idam etti. Bu olgu, muhafazakârlardaki içerlemeyi/uçuklamayı iyice derinleştirdi. Böylece, bir taraftan tarikat ve cemaatlerde; diğer taraftan da 1970’lerde kurulan “Millî Görüş” siyasi hareketinde “araziye uyarak”, “düşmanın silahı (dernek-vakıf, seçim-sandık) ile silahlanarak”, “saman altından su yürüterek”, yani “takiyye” ile -şiddete başvurmadan- devlete sızma ve onu bir biçimde “ele geçirme” saiki güçlenmeye başladı. Nurculuk ve Millî Görüş öncülüğünde 1970-2000 arası, bu mücadele ile geçti.

2000’lerden itibaren “Millî Görüş”ten kopan bir gurup, “gömlek değiştirerek” (Bu metaforun derin, -doğru ve yanlış- ahlaki, psikolojik, politik analizine burada girmeyeceğim), merkez sağın ahlaki-politik çöküşü ile orayı doldurmak için, kendini “muhafazakâr demokrat” olarak isimlendirip orayı doldurdu. “Nurculuk”tan filizlenen Fetullah Gülen öncülüğündeki “Hizmet Hareketi”, 80’lerden itibaren devlete sızma ve “Paralel Yapı” kurma faaliyetlerine başlamıştı. 2000’lerin başından itibaren bu iki hareket el ele vererek, “Alnı Secde Görenler (Biz)” olarak “vesayet rejimi”ni, yani iktidardaki “öteki”ni kumpaslarla (takiyye) değiştirmeye-düşürmeye başladılar. Bu süreçte “siyaset”: 1- Kandırma (hile-takiyye) ve 2- “Her şey (To be or not to be)” olarak görüldüğü için; demokratik rejimlerdeki “iktidar/hükümet” ve devlet (kurumlar) ve hukuk (kurallar) ayrımları yavaş yavaş gevşetildi, buharlaştırıldı. Bu süreçte politikanın genetiği olan “dost-düşman” ayrımının (C. Schmitt) kriteri, din üzerinden “laik-dindar” olarak oluştu. Siyasetin ontolojik ve ahlaki özü için “dost-düşman” ayrımı tanımı, doğru bir tanımlamadır. Önemli olan kriterin ne olduğudur; etnisite/ırk mı, dil mi, din mi, çıkar/güç istenci mi, yoksa ahlak/adalet mi? “Zalimlerden başkasına düşmanlık yoktur.” (2/193,28/28).

Bu süreçte Kürt ve Alevi........

© Perspektif